ཕུགས་འཕེར་གྱི་དཀའ་སེལ།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་གནས་སྐབས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་ལ། དེའི་ཆེད་འཕྲལ་སེལ་གྱི་ཐབས་ཤེས་གང་མང་ཞིག་དུས་ནས་དུས་སུ་བྱས་ཡོད། ཕལ་ཆེ་བར་ཕུགས་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་དཀའ་སེལ་ཐབས་ལམ་ཞིག་མ་རྙེད་པའམ། མ་བཙལ་བའི་གནད་དོན་ཁ་ཤས་ཤིག་རྒྱུན་དུ་ང་ཚོའི་མིག་མདུན་དུ་ལྷགས་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན་ད་ལྟའི་ཆར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀུ་ལུ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཅིག་ལ་ཆར་ཞོད་དང་ཆུ་ལོག་གི་གནོད་འཚེ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཀུ་ལུ་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་ཆུ་ལོག་གི་གནོད་འཚེ་ཡང་ཡང་འཕྲད་མྱོང་ཡོད། ཆུ་ལོག་འགོག་པའི་ཐབས་ལམ་སྔ་རྗེས་སུ་བཙལ་ཡང་། གནས་སྐབས་ཙམ་ལས་ཕུགས་ཕན་རང་བཞིན་ཞིག་གཏན་ནས་བྱུང་མྱོང་མེད། སྟོན་ཉེས་དང་། དགུན་ཚོང་ཡག་པོ་མ་ཡོང་བར་སྔོན་འགོག་ཐུབ་ཐབས་དཀའ་ཡང་། ཆུ་ལོག་གི་གནོད་འཚེ་ལྟ་བུ་ལ་ཕུགས་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་ལས་འཆར་སྒྲིག་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་གང་ཡང་མ་རེད། ཀུ་ལུ་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁ་ཤས་ལ་དུས་རྒྱུན་ཆུ་ལོག་གི་དཀའ་ངལ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དཀའ་ངལ་དེ་དག་སེལ་ཆེད་ཆུ་རགས་བསྐོར་བ་སོགས་ཐབས་ཤེས་སྔ་རྗེས་བྱས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ལོ་འདིར་ཡང་ཆུ་ལོག་འགོག་ཆེད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་སྔོན་རྩིས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ས་གནས་ནས་ལས་འཆར་དུས་ཐོག་ལག་བསྟར་མ་ཐུབ་པས་མུ་མཐུད་དཀའ་ངལ་དེ་འཕྲད་པ་རེད། དཀའ་ངལ་འཕྲད་སྐབས་མི་ཚང་སྒེར་རེ་རེ་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ནས་གྱོང་གུན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལའང་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད། ཀུ་ལུ་ཁུལ་གྱི་ས་གནས་དེ་དག་ཏུ་ཐེངས་གཅིག་ལ་འགྲོ་སོང་ཆེ་ཙམ་ཞིག་བཏང་ནས་ཆུ་ལོག་སྔོན་འགོག་ཐུབ་པའི་རྡོ་རྩིག་དང་ར་བ་བསྐོར་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། དུས་རྒྱུན་དུ་སེམས་ཁྲལ་དང་ཞེད་སྣང་མི་དགོས་པ་དང་། མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་གྱོང་གུད་ཀྱང་མི་འཕྲད་པའི་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། འགྲོ་སོང་ལ་མ་འཛེམས་པར་ཐེངས་གཅིག་ལ་ལས་འཆར་སྲ་བརྟན་ཕུགས་འཕེར་ཡོང་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས། ཆར་པ་མེད་སྐབས་ས་གནས་ནས་ཀྱང་དོ་སྣང་མ་བྱས་པར་ལས་འཆར་དུས་ཐོག་ལག་བསྟར་མ་ཐུབ་པ་དང་། ད་བར་གྱི་ལས་འཆར་ཁག་ཀྱང་རྦད་དེ་ཉེན་ཁ་སེལ་ཐུབ་པའི་ལས་འཆར་ཞིག་མིན་པར། འགྲོ་སོང་ཕོན་ཆེ་གཏོང་མི་དགོས་པར་གནས་སྐབས་ཙམ་ལ་དཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུའི་རེ་བ་འབའ་ཞིག་བརྒྱབ་ནས་འགྲོ་སོང་ཆུང་ཙག་སྔ་རྗེས་ཡང་ཡང་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དུ་དུས་གཅིག་ལ་ལས་འཆར་ཚད་ལྡན་ཞིག་བསྒྲུབས་མ་ཐུབ་པར་བརྟེན་ནས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ནད་རྟགས་རེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྨན་བཅོས་བྱས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ནད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་གཅོད་ཐུབ་པའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱས་ནས། མ་འོངས་པར་ཆུ་ལོག་གཏན་འགོག་ཆེད་འགྲོ་སོང་འདེང་ངེས་ཤིག་ཐབས་འཚོལ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ས་གནས་ནས་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་མ་བྱས་པར། འབུམ་ཐར་དུ་གསར་འབྱོར་བའི་སྡོད་ཁང་ལ་བཟོ་བཅོས་ལྟ་བུ་འགྲོ་སོང་ཆེན་པོ་བཏང་བ་ལས་དོན་ཚད་ལྡན་མ་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་། ད་དུང་དཔེར་མཚོན་གཞན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ཧུན་སུར་གཞིས་ཆགས་སུ་གླང་ཆེན་འགོག་ཆེད་ས་དོང་བརྐོས་པ་དང་། ལྕགས་རི་བསྐོར་བ། ལྕགས་ར་ལ་གློག་ཁྲིད་པ་སོགས་འགྲོ་སོང་སྔ་རྗེས་ཡང་ཡང་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་སུ་གླང་ཆེན་འགོག་ཐུབ་པའི་ལས་འཆར་ཞིག་གཏན་ནས་ལག་བསྟར་ཐུབ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། དང་པོ་ནས་འཆར་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཙམ་ཞིག་དང་བློས་གཏོང་རྒྱ་ཆེ་ཙམ་ཞིག་མ་བྱས་ན་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་གང་ཡང་མེད་པ་ནི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གསལ་པོ་རེད། ད་ལྟ་ཀུ་ལུ་ཁུལ་ལ་མཚོན་ན་ཆུ་མང་ཆེ་བ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཉེ་འགྲམ་ཕྱོགས་སུ་ཡོང་གི་ཡོད་པས། རྡོ་རྩིག་བརྟན་པོ་བཟོ་རྒྱུ་དང་།ཆུ་དཀྱིལ་གྱི་ཕ་བོང་ཆེ་བ་རྣམས་ཚུར་ཕྱོགས་སུ་དེད་ནས་ཆུ་རྒྱས་པའི་སྐབས་སུ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ས་བབས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡོང་ངེས་སུ་གྱུར་ཡོད། འགྲོ་སོང་ལ་མ་ལྟོས་པར་འཆར་གཞི་བརྟན་པོ་དང་། ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་ཞིག་མ་བྱུང་ན་སྔོན་མ་རྣམས་དང་གཅིག་མཚུངས་ལས་གྲུབ་འབྲས་སོན་དཀའ། མདོར་ན་ལས་འཆར་གང་ཡིན་ཡང་ཕུགས་ཕན་ཡོང་བ་ཞིག་ཏུ་བསམ་བློ་གཏོང་མ་ཐུབ་ན་མུ་མཐུད་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ངེས་རེད། འདས་པའི་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་རིང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་ཆེད་འབད་བརྩོན་གང་མང་བྱས་ཤིང་། བུ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་མདུན་ལམ་ཆེད་སློབ་གྲྭ་གང་མང་ཞིག་བརྒྱབ་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཆར་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ངོས་ནས་སློབ་གྲྭ་མང་པོ་ཞིག་སྒོ་རྒྱག་དགོས་ཐུག་ཡོད། གཞིས་ཆགས་རེ་ཟུང་དུ་མི་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་མེད་པར་གྱུར་ཟིན་ལ། གཞིས་ཆགས་ཁ་ཤས་ནང་སྡོད་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད། ད་ཆ་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་ཡོང་ཐབས་དགོས་པ་ལས། གསར་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་དགོས་མཁོ་མེད་པར་གྱུར་ཟིན་ནའང་།ཀུ་ལུ་ཁུལ་ལ་མཚོན་ན་གནམ་གཤིས་དང་ས་བབས། འགྲིམ་འགྲུལ་སོགས་གང་ཐད་ནས་ཡག་པོ་ཡོད་པས་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་ཆུ་ལོག་གི་འཇིགས་པ་མུ་མཐུད་མི་ཡོང་བའི་ལས་འཆར་ཚད་ལྡན་ཞིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། མི་མང་གི་ངོས་ནས་མཐུན་འགྱུར་གང་ཐུབ་ཞུ་དགོས་པ་ལས། འཕྲལ་སེལ་ཙམ་གྱིས་འགྲོ་སོང་ཆུད་ཟོས་ལས་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་མེད།།
ཕྱོགས་གཏོཌ་པར་“ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས།”
ད་ལྟའི་བཀའ་ཤག་གི་རྩ་འཛིན་འབོད་སྒྲའི་ནང་”ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་”ཞེས་པ་དེར་ཁ་ནས་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་བརྒྱབ་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། དོན་གྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་རང་ཉིད་དང་ཁ་ཕྱོགས་མཐུན་པ་རྣམས་ལ་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཐོག་ནས་མ་འོངས་པར་ལམ་ཁ་འཚོལ་རྒྱུ་ལས། གཞིས་བྱེས་གཉིས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཕར་ཞོག། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྣེ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡང་གཏན་ནས་མིན་པ་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གསལ་པོར་གྱུར་སོང་། ཐོག་མར་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་ཟུར་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་སྲིད་སྐྱོང་དུ་བདམས་ནས་དམ་འབུལ་བྱེད་ལ་ཉེ་སྐབས། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་རྣམས་གྲོས་ཚོགས་ནས་འཕོ་འགྱུར་བཏང་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གླེང་རྙོག་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་གནད་དོན་འདི་གཙང་སེལ་མ་ཆགས་བར་ངས་འགན་ཁུར་ལེན་རྒྱུ་མིན་ཞེས་བརྗོད་དེ། ཁོང་གླེང་རྙོག་དེའི་ནང་འཛུལ་མི་དགོས་པའི་ཐབས་ཤེས་གཏན་ནས་མ་བྱས་པར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མཆོངས་རྐྱང་བྱས་སོང། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་ཟུར་པ་དྭགས་པོ་བསོད་ནམས་ནོར་བུ་རྒས་ཡོལ་དུ་འགྲོ་སྐབས་བཀའ་ཤག་གིས་ཟློས་གར་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོར་བཀའ་བློན་དང་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ། ས་གནས་ཁག་གི་འགོ་འཛིན་རྣམ་པས་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་མང་པོ་ཞིག་འདུ་འཛོམས་ཐོག་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་མཛད་སྒོ་གྲ་རྒྱས་ཤིག་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ད་བར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ལམ་སྲོལ་ནང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་ཞིག་རྒས་ཡོལ་དུ་འགྲོ་སྐབས་འཛིན་སྐྱོང་གིས་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་གོ་སྒྲིག་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད། ཐོག་མར་བཀའ་ཤག་གསར་རྙིང་རྩིས་སྤྲོད་ལེན་བྱེད་དུས་ནད་ཡམས་ཁྱབ་བཞིན་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེས་གཙོས་བཀའ་བློན་རྣམས་ལ་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་སྟབས་བདེ་མིན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ན་མ་རེད་ཟེར་ཐབས་མེད་ཀྱང་། དེའི་རྗེས་སུ་ལི་ཐང་ཚོགས་པས་སྲིད་ཟུར་དང་བཀའ་ཟུར་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་འབུལ་གྱི་མཛད་སྒོའི་སྐབས་བཀའ་ཟུར་ཕལ་ཆེ་བ་ཕེབས་ནས་ཉིན་མང་བཞུགས་ཀྱང་བཀའ་ཤག་གིས་གསོལ་སྟོན་ཕར་ཞོག་སྣེ་ལེན་ཙམ་ཡང་བྱས་མ་སོང་། ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབུ་ཁྲིད་དང་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་འབུལ་ཆེད་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཕྱག་ནས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་བརྙན་གནང་བའི་མཛད་སྒོར་སྲིད་ཟུར་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་། བཀའ་ཟུར་ཁག་ཅིག་ཕེབས་ནས་ཉིན་ཤས་བཞུགས་ཀྱང་བཀའ་ཤག་གིས་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་ཕར་ཞོག་སྣེ་ལེན་ཙམ་ཡང་བྱས་མ་སོང་། དེ་བཞིན་ཉེ་ཆར་སྲིད་ཟུར་བློ་བཟང་སེང་གེ་བཞུགས་སྒར་དུ་ཕེབས་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་མཇལ་ཁ་ཞུས་པ་སོགས་ཉིན་ཤས་བཞུགས་པ་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཀྱང་། བཀའ་ཤག་གིས་མ་གོ་མ་ཐོས་པ་ལྟ་བུའི་བརྟུལ་ཞུགས་བཟུང་སོང་བས། ༢༠༡༦ ལོའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་དང་། ཁ་མཆུ་ཨང་༢༠ པར་དྲང་བདེན་གྱི་ཐག་གཅོད་མ་བྱུང་བས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་གིས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཡང་ཡང་བརྗོད་པ་དེ་ཁོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ནམ་ཕྱོགས་གཏོགས་པ་ཁོ་ནར་དམིགས་པ་ཞིག་རེད་འདུག ཉེ་ཆར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཟུར་པ་ཀརྨ་དགྲ་འདུལ་རྒས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་སྐོར་གསར་འགྱུར་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང་། “ཁྲིམས་མཐུན་བགྲེས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་པ་”ཞེས་པ་ཞིག་བཀོད་འདུག་ལ། དོན་དུ་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ཞིག ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བགྲེས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་སྟངས་མེད་པ་ཤེས་ཀྱང་། དེ་ཡང་ཕྱོགས་གཏོགས་དང་རྒྱབ་རྩ་ཡིན་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་ཙམ་ཞིག་རེད། ཁོང་ལ་ཡང་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་གྲ་རྒྱས་པོ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་མུས་ཡིན་གྱི་རེད། རྩ་བས་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་ན་སྲིད་ཟུར་དང་བཀའ་ཟུར་རྣམས་ལ་བཀའ་ཤག་གསར་པས་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་གཏན་ནས་མ་ཞུས་པར། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་རྗེས་འབྲངས་དང་བཅས་པ་སྔ་རྗེས་སུ་ད་ལྟའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་ལ་བརྟེན་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་ཕེབས་སྐྱེལ་གསོལ་སྟོན་བཤམས་པ་ནི། བཀའ་ཤག་གི་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཀྱི་གོ་དོན་མི་མང་ལ་གསལ་པོ་བསྟན་པ་ཞིག་དང་། མ་འོངས་པར་བཀའ་ཤག་འདིའི་སྐབས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་བྱ་སའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད། མདོར་ན་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་འཕོ་འགྱུར་བཏང་བ་དང་། ལས་གནས་ནས་བཤོལ་བ། ལས་གནས་སུ་བསྐྱར་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནད་དོན་སོགས་གླེང་སློང་མ་བྱས་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༦༣ པའི་ནང་གསེས་༦ པ་“ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་གུང་གསེང་ཞུ་དགོས་བྱུང་རིགས་ལ་ལས་ཚབ་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་༦༧ པའི་འོག་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་སྒྲིག་གཞི་ལྟར་བསྐོ་གཞག་བྱ་རྒྱུ།”ཞེས། “ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་གུང་གསེང་”ཞེས། ལས་ཚབ་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་ཡོད་བཞིན་དུ། རྒས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་སྐབས་ཀྱང་ལས་ཚབ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་དངོས་སུ་འགལ་ཡོད་ཀྱང་། བཀའ་ཤག་གིས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཐོག་མིག་བཙུམ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། ཁྲིམས་མཐུན་བགྲེས་ཡོལ་ཞེས་ཚིག་ལ་ཚིག་གིས་ལྷན་པ་ཇི་ལྟར་བརྒྱབ་ཀྱང་། ལོ་རྒྱུས་ནང་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པའི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་གཏན་ནས་གཏོང་ཐབས་མེད།།
ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་སྲིད་དོན།
རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ། བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཤོག་སྤྱིའི་འདོན་ཐེངས། ༩༥༢། འཛམ་གླིང་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་མོ་ཆེས་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དོན་གཉེར་གཙོ་བོ་བྱེད་པ་དང་། ཨ་རིས་གཙོས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་འཕྲལ་གྱི་བློས་གཏོང་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་གཙོ་བོར་བཟུང་བའི་སྲིད་དོན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས། མིག་སྔར་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་གཉིས་ལས་ཕྱིའི་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་རོབ་ཙམ་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ཤར་ཕྱོགས་སུ་མི་འབོར་མང་ཞིང་ཚན་རིག་དང་ལག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་འགྲན་སྡུར་བྱེད་ཐབས་བྲལ་ཡོད། མང་པོ་ཞིག་གིས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་ཨེ་ཤི་ཡར་དབང་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་རྗོད་མཁན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཚན་རིག་དང་ལག་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཟིན་པས། རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུ་ད་དུང་ལྷག་ཡོད་པའི་དོན་རེད། འོན་ཀྱང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའང་ནུབ་ཕྱོགས་པར་དབང་བ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་ཡིན་པ་འདྲ།ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་འབར་མའི་ལྕམ་ཨང་སན་སུ་ཀེ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པས་བསྟོད་བསྔགས་མང་པོ་བཏང་བ་དང་། འབར་མའི་དམག་གཞུང་ལ་ཁ་རྡུང་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་ཡང་ཡང་བཏང་། ལྕམ་ཨང་སན་སུ་ཀེ་བཙོན་ཁང་ནས་གློད་གྲོལ་ཐོབ་རྗེས་འབར་མའི་ནང་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཀྱི་གོ་གནས་སུ་སླེབས་ཀྱང་། དོན་དམ་པའི་དབང་ཆ་ཁོང་ལ་མེད་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་ནུབ་ཕྱོགས་པས། འབར་མའི་རོང་གྷ་ཡའི་གྱེན་ལོག་དང་། དམག་དཔུང་གིས་དྲག་གནོན་བྱེད་སྐབས་ཁོང་གིས་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ལ་བཀག་འགོག་མ་བྱས་པར་བསྙད་ནས་ཁ་རྡུང་ཡང་ཡང་བཏང་བ་དང་། གནད་ཡོད་རེ་ཟུང་གིས་ཁོང་ལ་ཕུལ་བའི་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཕྱིར་བསྡུ་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཡང་བཏོན་ཡོད། ལྕམ་ཨང་སན་སུ་ཀེ་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་མིང་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་དབང་ཆ་མེད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པས་མཛུབ་མོས་གར་བསྟན་ཤར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཙམ་གྱིས་འབར་མ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དེ་ཙམ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མེད་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་བལྟ་དགོས་ངེས་རེད།ལྕམ་ཨང་སན་སུ་ཀེ་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པ་གསལ་པོར་གྱུར་རྗེས་འོས་བསྡུའི་ཐོག་ནས་མང་གཙོ་ཚོགས་པར་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཀྱང་།འབར་མའི་དམག་དཔུང་གིས་སྲིད་དབང་བཙན་འཕྲོག་དང་། ལྕམ་ཁོང་ཡང་ཡུན་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད། ད་ལྟའི་ཆར་ནུབ་ཕྱོགས་པས་དེ་ལ་ཡ་ལན་དང་གདོང་ལེན་ནན་པོ་ཞིག་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པས། འབར་མའི་ནང་དྲག་པོའི་དཔུང་གིས་གང་བྱེད་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ད་དུང་ཨི་རག་ལ་མཚོན་ན་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་ཡོད་པར་བསྙད་དེ་ཨ་རིས་དཔུང་འཇུག་བྱས་ནས། སཱ་དྷམ་ཧོ་སན་གྱི་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་བསློགས་པ་དང་། མང་གཙོའི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་བཙུགས་ཡོད་ཅེས་ཡང་ཡང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཀྱང་། དོན་དུ་ཨ་རིས་དམག་དཔུང་ཨི་རག་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་མ་ཐག ཐ་ལི་བྷན་དྲག་པོའི་ཤོག་ཁག་གིས་ཨི་རག་གཞུང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་ནས་ད་ཆ་གནའ་སྔ་མོ་ལས་ཀྱང་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཨི་རག་ནང་ཡོད་པའི་སྣུམ་སོགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཨ་རི་ཕྱུག་པོར་གྱུར་ཡོད་པ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཡིན། དེ་དང་དེས་མཚོན་པའི་གནས་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་པོ་ཡོད་པ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་བཤད་སྟངས་དང་བྱེད་སྟངས་གཉིས་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བས། ཁ་ནས་ཞི་བདེ་དང་འཆམ་མཐུན་གྱི་འབོད་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་དུ་ཨ་རིས་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཁེ་ཕན་ཁོ་ན་དོན་གཉེར་བྱ་རྒྱུར་དམིགས་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་ཤར་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་དམར་དྲག་པོའི་གཞུང་གིས་ཨ་རི་ལ་ལད་མོ་ལྟ་བུ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལས། གཞན་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཙམ་དོན་གཉེར་བྱེད་མཁན་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན་ས་རྒྱ་དང་མི་འབོར། ཤེས་ཡོན་སོགས་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་དང་རེ་བ་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ནའང་། ཕྱོགས་ཚང་མར་བསྟུན་མཁས་ཁོ་ན་བྱ་རྒྱུ་ལས། སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བ་ཞིག་བྱ་རྒྱུའི་འདུན་པ་དང་བློ་སྤོབས་གདེང་ཚོད་བཅས་དེ་ཙམ་མེད་པས། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་བཞིན་ཕུགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཕལ་ཆེར་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།མདོར་ན་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤུཌ་རྐྱེན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་ཤྲི་ལངྐ་དང་། པ་ཀི་སི་ཐན་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་ལ་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་སྤྲད་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་། དམག་དོན་དང་ཚན་རིག་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ལྟ་བུ་ཐེབས་ཐུབ་མེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་སྔོན་ཐོན་གྲས་སུ་ཚུད་ཙམ་ལས། ཨ་རི་ལྟ་བུ་སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་ཆ་ནས་འབྱོར་ལྡན་ཆགས་ཐུབ་མེད་པས། ཨ་རི་ལ་ལད་མོ་བྱས་པ་ནི། སྟག་མཆོང་སར་ཝ་མཆོངས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་ཨ་རི་ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་བསྟན་ཡང་། དོན་དམ་པར་ཨ་རིས་ཐའེ་ཝན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་བྱེད་ཐུབ་མ་སོང་། རཱ་ཤི་ཡས་ཀྱང་ཨ་རི་ལ་ཁོང་ཁྲོ་ཟ་ནས་ཡུ་ཁུ་རེན་ལ་དམག་བརྒྱབ་པའི་བརྗོད་བབས་ནི་ཁོང་ཁྲོ་རྟ་ལ་ཟོས་ནས་ལྕག་ཚན་ཀ་བར་གཞུས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པས། མུ་མཐུད་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་ཡང་ཨ་རིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག
ཁ་ཏོན་ཁོ་ནས་ཀྱང་བོད་ཡིག་གི་རྩོམ་འབྲི་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ཐུབ་སྲིད།
ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱི་དགེ་འོས་དགེ་རྒན་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ། དྲི་བ། ཐོག་མར་ཁྱེད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གནང་ན་ཆོག་གམ། ལན། ཐོག་མའི་ཆར་རྣམ་པ་ཚོར་འཚམ་འདྲི་ཞུ། གུས་པ་རང་ཉིད་བོད་དུ་སྐྱེས་ཤིང་ལོ་རབས་དགུ་བཅུའི་མཇུག་ཙམ་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་ནས་བལ་ཡུལ་དུ་ལོ་ཤས་བསྡད་མྱོང་། དེ་རྗེས་རྒྱ་གར་ལ་ཡོང་སྟེ་ཐེག་མཆོག་རྣམ་གྲོལ་གླིང་གི་བཤད་གྲྭ་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་འཛིན་གྲྭ་མཐར་ཕྱིན། ད་ལྟ་ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱི་དགེ་འོས་སྡེ་ཚན་ནང་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དྲི་བ། དེང་སང་བྷོ་ཊི་དང་བོད་ཡིག་གཉིས་ལས་འཕྲོས་ཏེ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་གི་བདག་དབང་ཐད་བསམ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོང་གི་འདུགདེའི་ཐད་ཁྱེད་ལ་བསམ་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད། ལན། ངས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་རྩོད་གླེང་འདི་ལ་དོ་སྣང་ཅང་སྤྲད་མེད་ཙང་ཞིབ་ཚགས་པོ་ཤེས་ཀྱིན་མེད། ཡིན་ནའང་གོ་ཚོད་ཐོས་ཚོད་གཞིར་བཟུང་ནས་ལན་ཞིག་འདེབས་མི་ཆོག་པ་མི་འདུག དྲི་བ་འདི་ལ་དྲི་བ་འགས་འགོ་བསླངས་ཏེ་ལན་འདེབས་ཐབས་བྱས་ན་འགྲིག་ས་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ས་ཁུལ་ཁག་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་གི་ཚ་རླབས་ཤིག་གློ་བུར་དུ་འཕྱུར་བ་རེད། ལོ་ཉི་ཤུ་ཙམ་གྱི་སྔོན་དུ་མི་རིགས་འདི་དག་གིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་སོགས་ཧ་ལམ་ངོ་ཤེས་མིན་གྱི་མཚམས་ན་ཡོད། དེ་དུས་བྷོ་ཊི་ལབ་ཉེས་ཆེ་སོང་ཟེར་མཁན་ཚོར་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་བྱུང་ཡོད་ཚོད་མི་འདུག མ་མཐར་ཡང་ད་ལྟ་ནང་བཞིན་འུར་སློང་མཁན་སུ་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད། འོ་ན་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་མི་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་འདི་བརྗེད་བཏང་ན་དཀའ་ངལ་མི་འདུག་སྟེ། འདི་ལ་བྷོ་ཊིའི་མིང་བཏགས་ན་ད་གཟོད་དཀའ་ངལ་འདུག་ཟེར་བ་ཡིན་ནམ། ? འདྲི་སྟངས་གཞན་ཞིག་བྱས་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་མིང་གཞན་ཞིག་གི་ལམ་ནས་བདག་པོ་བརྒྱབ་པ་དེ། སྐད་ཡིག་འདི་བརྗེད་བཏང་བ་ལས་འཚབ་ཆེ་བ་ཡིན་ཟེར་བ་ཡིན་ནམ། ? ཡང་དྲི་བ་གཞན་ཞིག་བཏང་ན། བྷོ་ཊ་དང་བྷོ་ཊི་ཟེར་བ་འདི་ཚོ་བོད་དང་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ནོར་ལ་མི་གོ་བ་ཞིག་ག་དུས་ཆགས་སོང་བ་རེད། ? ངས་ཀ་ངོ་ར་ངོ་ཆོད་ཙམ་ནས་བཟུང་། བྷོ་ཊའི་ལྗོངས་དང་སཾ་བྷོ་ཊ་དང་བྷོ་ཊའི་རིག་གནས་སོགས་ཡོད་ཚད་བོད་དང་བོད་ཀྱི་མི་དང་ཁྱད་ནོར་སོགས་ལ་གོ་བ་མ་གཏོགས། དེ་མིན་པའི་གོ་སྟངས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ད་བར་མ་ཤེས། བྷོ་ཊི་ལབ་ན་རྒྱ་གར་གྱི་འབོད་སྟངས་རེད། Tibetanལབ་ན་ནུབ་མི་ཚོའི་འབོད་སྟངས་རེད། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལབ་ན་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འབོད་སྟངས་རེད། འོ་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལབ་ནའང་མི་འགྲིག་པ་རེད་དམ། རིགས་ལམ་འདི་གཞིར་བཟུང་ན་མི་འགྲིག་དགོས་ཚོད་རེད། ཡིན་ནའང་གོང་གི་འདི་དག་སྐད་བརྡའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྐད་ཆ་རེད། དོན་དངོས་སུ་བགྲོ་གླེང་འདི་སྐད་བརྡའི་གོ་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ། དེ་བས་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་བྷོ་ཊི་ཞེས་བྱུང་རྒྱལ་དུ་མིང་བསྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་དང་། ཡང་ན་བྷོ་ཊི་ཞེས་མིང་བསྒྱུར་བྱེད་དགོས་ཐུག་སོང་བ་གང་ཡིན་ཡང་བསམ་གཞིགས་བྱེད་དགོས་པའི་དྲི་བ་རེད། སྐད་ཡིག་འདི་ལ་བྷོ་ཊི་ལབ་ཉེས་ཆེ་སོང་ཟེར་མཁན་ཚོས། ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ས་ཁམས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་རང་ལ་དམིགས་ནས་ལབ་ཀྱིན་ཡོད་ལ། བྷོ་ཊི་རུ་འབོད་མཁན་ཚོས་ཀྱང་ད་ཡོད་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ས་ཁམས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་དང་ལེན་བྱེད་འདོད་མེད་པ་རེད། དེས་ན་འདི་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་རེད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་འདི་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལས། རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་ཁོངས་ན་ཡོད་པའི་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་མི་རིགས་ཚོས། ཁོ་ཚོའི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་གི་ངོས་འཛིན(Identity)དེ་ཆབ་སྲིད་ས་ཁམས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ལ་གཏུགས་འདོད་མེད་པ་རེད། དེ་གཏུགས་སོང་ན། རྒྱ་གར་ནང་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་འཐོབ་འོས་པའི་ཐོབ་ཐབ་མང་པོ་ཞིག་ཐོབ་མིན་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་སྲིད་ལ། གཅིག་བྱས་ན། ལ་དྭགས་སོགས་ནས་བྷོ་ཊི་ཞེས་ནན་བཤད་བྱེད་དོན་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་མིན་པའི་ངེས་པའང་ག་ལ་ཡོད། ཡུལ་ཆུ་བཏུངས་ན་ཡུལ་ཁྲིམས་སྲུང་དགོས་པའི་ལུགས་ལྟར། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཚོས་ཀྱང་། རྒྱ་གར་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་བསྟུན་ནས་སྐད་ཆ་མང་པོ་བཤད་དགོས་ཐུག་གིན་ཡོད་རེད། […]
འཇམ་འགོན་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་པ་སུ་རེད།
སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཁང་དུ་ཞིབ་འཇུག་གི་སློབ་གཉེར་གནང་བཞིན་པའི་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནོར་བུ་ལགས་སུ་འཇམ་མགོན་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས། དྲི་བ་དངོས་མ་ཞུས་སྔོན་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་སོ་སོའི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གནང་རོགས། ངའི་མིང་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ནོར་བུ་ཟེར། བོད་མདོ་ཁམས་གསེར་རྟ་རུ་གཅིག་དགུ་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་སྐྱེས། ལོ་ན་དགུ་ལ་སོན་སྐབས་བོད་ཡིག་སློབ་འགོ་ཚུགས། བཅོ་ལྔ་ཡས་མས་ནས་འཇམ་དབྱངས་གླིང་ཞེས་རིག་གནས་སྦྱོང་ས་ཞིག་ལ་ཆེད་ཞུགས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་སུམ་ཙམ་བསྐྱལ། སྤྱི་ལོ་ 2005 ལོར་༸གོང་ས་མཆོག་དང་གྲུབ་དབང་རིན་པོའི་ཆེའི་གསེར་ཞལ་ཐོག་མར་མཇལ། 2006 ལོར་སྔ་འགྱུར་མཐོ་སློབ་མདོ་སྔགས་རིག་པའི་གླིང་ལ་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་ 2015 ལོར་སློབ་མཐར་ཕྱིན། བཤད་གྲྭར་སྡོད་པའི་རིང་། ཞོར་དུ་སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་སྡེ་ཚན་ལ་ཞུ་དག་པ་དང་། སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་ལྷན་ཁང་ལ་རྩོམ་སྒྲིག་པ། དེ་བཞིན་དུ་དབྱར་བདག་དང་སྐྱོར་དཔོན་སོགས་ཀྱི་ཞབས་ཕྱི་ཡང་ཞུས། སྤྱི་ 2015 ནས་ 2019 ལོའི་བར་སྔ་འགྱུར་མཐོ་སློབ་ཆེན་མོ་དང་། སེར་སྨད་ཐོས་བསམ་སློབ་གྲྭ། གཞི་ཆེན་བཻ་རོ་གླིང་བཅས་ལ་ལོ་ངོ་ལྔའི་རིང་དགེ་རྒན་གྱི་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས། 2020 ལོར་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཁང་ལ་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆར་ཐུན་མོང་གི་བརྗོད་གཞི་«སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་»རྩ་འགྲེལ་གཉིས་དང་། སྒེར་གྱི་བརྗོད་གཞི་«གསང་སྔགས་བཀའི་ཐ་རམས་»བཅས་ཀྱི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གི་སློབ་གཉེར་ལ་བརྩོན་བཞིན་པའི་ཁུལ་དང་། 2023 ལོའི་སྤྱི་ཟླ་ 4 པའི་ནང་རྒྱལ་བ་དཔལ་ཡུལ་བའི་བསྟན་བདག་གདན་རབས་བཅུ་གཉིས་པ་༸སྐྱབས་རྗེ་ཀརྨ་སྐུ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་མདུན་མཁན་པོའི་མཚན་གནས་བླངས། དེ་བཞིན་དུ། བགྲོ་གླེང་དང་། རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་སོགས་ལ་ཐེངས་དུ་མར་མཉམ་ཞུགས་དང་། «གཞོན་པའི་ལང་ཚོ་»ཞེས་པའི་སྙན་དེབ་གཅིག་དང་། དུས་དེབ་དང་དྲ་ལམ་འདྲ་མིན་བརྒྱུད་སྙན་རྩོམ་དང་། དཔྱད་རྩོམ། འབོལ་རྩོམ་སོགས་རྩོམ་ཡིག་ཁག་མ་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་སྤེལ་མྱོང་། དྲི་བ། ཟླ་འདིའི་ཚེས་༡༧ ཉིན་འཇམ་མགོན་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེའི་འདས་མཆོད་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ནས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་གདན་ས་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་གིས་སྲུང་བརྩི་ཟབ་རྒྱས་ཞུས་གནང་སོང་། འཇམ་འགོན་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་པ་སུ་རེད། ཁོང་གང་དུ་འཁྲུངས་པ་རེད། ཁོང་གིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནམ་རྩ་བའི་བླ་མ་གང་དང་གང་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནམ། ལན། འཇམ་མགོན་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེ་འམ་འཇུ་མི་ཕམ་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་ན་ཡང་འདྲ། ཡོངས་གྲགས་སུ་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེ་འམ་བླ་མ་མི་ཕམ་ཚང་ཟེར་ན་ཡང་འདྲ། གང་ལྟར་ཡང་ཁོང་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་དུས་དཀྱིལ་ནས་ཉི་ཤུ་པའི་འགོ་སྟོད་ (1846–1912; BDRC: P252) བར་བྱོན་ཞིང་། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་མཁས་པ་མཚན་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། འགྲོ་དོན་དང་མཛད་པ་ཕྲིན་ལས་རྒྱས་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ནས་གཅིག་རེད། དེའི་ཕྱིར་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་འདྲ་དང་། […]
དོན་དངོས་ཀྱི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།
བོད་པའི་ཁ་རྒྱུན་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་བའི་བླ་མ་དད་པ་ཆེ་ཤོས་ཞུ་ཡུལ་ལ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་རང་བཞིན་གྱིས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་ལ། རྒྱུ་མཚན་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དམིགས་བསལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་ཞུ་མཁན་ཡང་ཡོད། ཡང་རེ་ཟུང་ལ་ཆེད་དུ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་གཞན་ཞིག་གིས་བཏགས་ནས་འབོད་མཁན་ཡང་ཡོད་པ་སོགས་རང་ཉིད་ཀྱི་བླ་མ་ལ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས། དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་དོན་དུ་དེ་ལྟར་འབོད་སྲོལ་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་ནས་ཐད་ཀར་མཚན་ཞུ་ཆོག་མིན་དང་། ཞུ་ཕོད་མིན་སོགས་རྒྱུ་མཚན་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱིས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དངོས་ལ་བལྟས་ནས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་ཞུས་པ་དེ་དོན་ལ་གནས་པའི་ཚིག་ཡང་དག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་ཡང་ཁ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དོན་དངོས་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆོས་ཕྱོགས་ནས་གདམས་ངག་གནང་བ་ཁག་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་ན། ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་འཐོབ་ཐུབ་པ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་ལྟོས་ནས་བཤད་ནའང་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་དང་། ཀུན་ཁྱབ་སེམས་དཀར་གྱི་ལམ་སྟོན་དག་ཚུལ་བཞིན་ཉམས་སུ་བླངས་ན་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ཞི་བདེ་དང་འཆམ་མཐུན་ཉག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཐུབ་པ་སྨྲོས་མེད་རེད། དེ་དང་དེ་ལྟ་བུས་མཚོན་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་བརྗོད་པར་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལངས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་ཚང་མས་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་དང་ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ཡོད་པ་དང་། དགོས་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་༧གོང་ས་མཆོག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་དང་མི་སྒེར་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་ནས་ཀྱང་རྟོགས་ཐུབ། དཔེར་ན་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་སོགས་ཀྱི་ཆེད་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་སློང་བྱས་ཚེ། མི་མང་གི་བློས་གཏོང་ཆེན་པོས་ཞལ་འདེབས་ཕོན་ཆེན་འབུལ་བཞིན་ཡོད་ལ། ལུང་ཚན་བྱེ་བྲག་པ་དང་སྐྱིད་སྡུག་ཆུང་ཁག་གིས་བརྟན་བཞུགས་འབུལ་སྐབས་ཀྱང་སྒོར་འབུམ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་འདུ་འགོད་ཐུབ་པས། དངོས་སུ་འབྱོར་བའི་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འབུལ་གཤོམ་དང་། བླ་མ་དང་དགེ་འདུན་པ་ཉམས་རྟོགས་ལྡན་པ་དག་གིས་བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་གསུངས་པ་དང་། ལས་སྨོན་རྟེན་འབྲེལ་ལ་བརྟེན་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་ཡུན་དུ་བརྟན་པའི་རྒྱུ་རུ་འགྱུར་བཞིན་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། གཞན་ཡང་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་ལས་དོན་ག་རེ་བསྒྲུབ་ཀྱང་ལག་བསྟར་བདེ་བ་དང་། འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཀྱི་ཆ་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཟད། བརྟན་བཞུགས་དང་དགའ་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ཚོགས་པ་ཁ་ཤས་ཧ་ཅང་ཕྱུག་པོར་གྱུར་ཡོད་པས་ཀྱང་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞེས་པ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ད་དུང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་རེ་ཟུང་གིས་སྤྱི་པའི་རྒྱུ་ནོར་ཕོན་ཆེན་ཧམ་ཟས་དང་། སྒེར་བདག་བྱས་པ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་བྱུང་བ་དང་། རེ་ཟུང་གིས་གཞུང་དངུལ་སྒེར་སྤྱོད་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་རྒས་ཡོལ་སྔ་བསྣུར་གྱི་མིང་ཐོག་ནས་བགྲེས་ཕོགས་དང་གསོག་དངུལ་གང་ཡང་མེད་པར་གནས་དབྱུང་བཏང་ཡང་། དེ་དག་གིས་ཁ་ཡར་གྲག་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་། ཁ་མར་གྲག་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་ལབ་པ་མ་ཟད། རང་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བར་མི་འགྲོ་བའི་མི་གང་ཡིན་ཡང་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་གུས་མི་བྱེད་མཁན་དང་། སྐུར་འདེབས་བྱེད་མཁན་ཡིན་ཚུལ། རང་ཉིད་དེ་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་མཁན་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེན་སྟོན་ཐུབ་པ་ཙམ་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་དང་ནག་ཉེས་བསགས་པ་དག ༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་བེད་སྤྱོད་ཡང་ཡང་བཏང་བ་དང་། དེ་ལ་དད་གུས་ཡོད་ཚུལ་གྱི་གཏམ་བརྗོད་གང་མང་འཁྲབ་པ་ཙམ་གྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྣང་ངོར་ཉེས་མེད་དུ་འགྱུར་ཐུབ་པས། ༧གོང་ས་མཆོག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་རང་དུ་གྱུར་ཡོད། མདོར་ན་༧གོང་ས་མཆོག་ནི་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་སེམས་ནང་དུ་ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་ཉག་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། སེམས་མེད་བེམ་པོ་ཙམ་གྱི་ནོར་བུ་མ་ཡིན་པར་གོང་དུ་བརྗོད་པ་བཞིན་ཆོས་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཐད་ནས་དོན་དམ་པའི་ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པས། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཁ་ཙམ་ནས་བསྟོད་པ་ཡང་ཡང་ཕུལ་བས་ཀྱང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལམ་འགྲོ་རྒྱུག་ཐུབ་པ་དང་། སྐུར་འདེབས་བྱེད་མཁན་དག་ལའང་གནས་སྐབས་རྒྱུ་དངོས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་རག་མཁན་མང་པོ་ཡོད་ངེས་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་ནི་“བཟང་འབྲེལ་ཚེ་གཅིག་སངས་རྒྱས་དང་། ངན་འབྲེལ་འཁོར་བ་མཐའ་ཅན་”ཞེས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། རྩ་བས་རང་ཁེ་འབའ་ཞིག་གི་ཆེད་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་དག་ལ་གནས་སྐབས་ཙམ་ལས་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་བཟང་པོ་ཞིག་སྨིན་དཀའ་བ་དང་། དད་པ་དང་དམ་ཚིག་ཅེས་པ་དེ་ཡང་ཁ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སེམས་གཏིང་ནས་བརྩི་སྲུང་དགོས་ངེས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།།
ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་བཞུད་ལམ།
མདོ་ཁམས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་བསྟན་སྲུང་དང་བླངས་དམག་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༨ ཟླ་༦ ཚེས་༡༦ ཉིན་བོད་ལྷོ་ཁ་ལྕགས་ཚ་གྲུ་གུ་ཐང་དུ་དབུ་བརྙེས་པ་དང་། ད་བར་མི་ལོ་༦༥ ཧྲིལ་པོ་འཁོར་ཡོད། ཚོགས་པ་དེ་ཐོག་མར་འཛུགས་སྐབས་གཙོ་འཛིན་ཨ་འབྲུག་སྦྱིན་བདག་མགོན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་གནང་ཞིང་། སྐབས་དེར་ལྷ་སར་གནས་སྡོད་མདོ་ཁམས་ཀྱི་ཚོང་པ་འབྱོར་ལྡན་ཁག་ཅིག་དང་གཞན་མི་སྐྱ་གང་མང་། གདན་ས་སེ་འབྲས་དགེ་གསུམ་གྱི་དགེ་འདུན་པ་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད། སྐབས་དེར་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ལྷོ་བྱང་གཉིས་ཀྱི་དམག་དཔུང་བོད་དུ་སླེབས་ནས། བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡང་ཕྱི་ནང་གང་ས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྟངས་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་ལ་གདོང་ལེན་ཆེད་ཡིན་འདུག ༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུའི་ཡོངས་འཛིན་སྐུ་གཞོན་༧སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེས་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་བསྟན་སྲུང་དང་བླངས་དམག་ཅེས་མིང་བཏགས་གནང་བ་དེར་ཡང་། དོན་དུ་མདོ་ཁམས་ཁུལ་གྱི་མི་མང་ཡིན་པ་ལས་བོད་གཞུང་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་སྟོན་ཆེད་དུ་དམིགས་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་གཙོ་བོ་ལྷོ་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་འཁྲུག་དང་དུས་ཚོད་གཅིག་པ་ཡིན་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་དོ་སྣང་མང་བ་དེའི་ཕྱོགས་སུ་ཤོར་བ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༡ ལོར་རྒྱ་དམར་གཞུང་དང་མཉམ་དུ་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཟེར་བ་བཞག་ཟིན་པས། འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་མང་པོ་ཞིག་གི་མིག་ནང་དུ་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ནི། རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ཙམ་དུ་མཐོང་ནས་ཡ་ལན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་མ་བྱུང་བ་རེད། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༧ ཟླ་༧ པའི་ནང་ལི་ཐང་ཨ་ཐར་ནོར་བུ་དང་། ལི་ཐང་ག་ཟི་བློ་ཚེ་གཉིས་ཨ་རིའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གནམ་གྲུ་ལས་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཁ་བསམ་ཡས་ཀྱི་ཉེ་འགྲམ་དུ་མཆོངས་བབས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གཉིས་ལ་མཚོན་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་མི་ཞིག་གནམ་གྲུ་ལས་ས་ལ་མཆོངས་པ་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོར་བཀོད། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་བསྟུན་མཁས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས་ལས་དོན་འདོད་བློ་ཚིམ་པ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་ཁོར་ཡུག་བྱུང་མེད། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་ཏར་འཕྲིན་བརྒྱུད་འབྲེལ་བ་གང་མང་བྱས་ཀྱང་དུས་ཐོག་རོགས་རམ་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་བྱུང་ཞིང་། ཕྱིས་སུ་གནས་ཚུལ་རྣམས་ར་སྤྲོད་བྱུང་རྗེས་གོ་མཚོན་དང་རོགས་རམ་ཐེངས་གཉིས་ཙམ་གནམ་ཐོག་ནས་གཡུགས་ཀྱང་། ཆུ་སྒང་དམག་མིར་དམིགས་བསལ་སྦྱོང་བརྡར་མེད་པས། དམག་སྦྱོང་དང་དེང་དུས་ཀྱི་གོ་མཚོན་སོགས་ཚད་ལྡན་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གོ་མིན་ཏང་གི་ཁྲི་དམག་བརྒྱད་བརྒྱ་ཕམ་པར་བཏང་ཟིན་མ་ཐག་པའི་དམར་ཤོག་གི་དམག་དཔུང་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་མི་ཐུབ་པ་ནི་སུས་བལྟས་ཀྱང་གསལ་པོར་གྱུར་ཡོད། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཆུ་སྒང་དམག་དཔུང་གིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་འཐབ་འཛིང་གང་མང་བྱས་ནས་ལྷོ་ལམ་གཙང་སེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་དང་ཡབ་གཞིས་སྐུ་འཁོར། བཀའ་ཤག་དང་བོད་གཞུང་གི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། ༧རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པས་གཙོས་པའི་བླ་ཆེན་གང་མང་ཞིག་སྐུ་ལ་ཉེ་ཞོ་གང་ཡང་མེད་པར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ནི། སྐབས་དེའི་གནས་སྟངས་ལ་བལྟས་ན་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ལས་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་མོན་གྱི་ས་ཆ་ཆུ་དྭངས་མོ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་ལ་ཞབས་སོར་འཁོད་སྐབས། ཆིབས་ཞབས་སུ་ཡོད་པའི་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་དམག་མི་རྣམས་བསྐྱར་དུ་རྒྱ་དམག་ལ་འཐབ་འཛིང་ཆེད་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་བྱས། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་སྐབས་དེར་ཨ་འབྲུག་མགོན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ལ་ཛ་སག་གི་གོ་མིང་ཞིག་གནང་ཡང་། ཨ་འབྲུག་མགོན་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་དམར་དང་འཐབ་འཛིང་ཆེད་ས་གནས་གཞན་དུ་བསྐྱོད་ནས་དངོས་སུ་བཅར་ཐུབ་མེད། སྐབས་དེར་དམག་མི་རྣམས་ལ་གོ་ལག་ཆ་དང་། སྦྱོང་བརྡར་དེ་ཙམ་མེད་ནའང་། བློས་གཏོང་དང་ཆོད་སེམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གསེར་ཡིག་གིས་འབྲི་འོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བསྐྲུན་ཡོད། ཤི་འཕྲོ་བརླག་དུམ་ཞིག་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་ཀྱང་ཕལ་ཆེ་བས་གཞིས་ཆགས་དང་རྒྱུ་ནོར་ཆེད་རེ་བ་མ་བརྒྱབས་པར། གློ་དམག་སྒར་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་སླར་ཡང་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་གང་ཡོད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་དམག་སྒར་ཨང་༢༢ པ་དེ་ཡང་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་ས་བོན་ཐོག་ནས་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་རེད། མདོར་ན་ད་ལྟ་བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་དང་བོད་དོན་གྱི་ཐོག་ནས་གྲུབ་འབྲས་གང་ཡོད་པ་དེ་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་བློས་གཏོང་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པ་ཞིག་གང་ཡང་མེད་ཅེས་བརྗོད་ཆོག ཕྱིས་སུ་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་གི་མིང་ཐོག་ནས་གནས་ཚུལ་དང་གླེང་ཕྱོགས་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་གྲུབ་འབྲས་དང་རེ་བ་ཆེན་པོ་རྒྱག་ཡུལ་ཞིག་ལྷག་མེད་པས། དམིགས་བསལ་ཆུ་བཞི་སྒང་དྲུག་ལའང་ཐོག་མའི་དམིགས་ཡུལ་བཞིན་ལས་དོན་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྗོད་དཀའ་ལ། ཁོར་ཡུག་དང་གོ་སྐབས་མེད་པ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་གསལ་པོར་གྱུར་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་དོན་གྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཡོད་པ་ནི། “འགྲོ་བསམ་ཡང་ལ་སོ་གངས་ཀྱིས་བཟུང་། སྡོད་བསམ་ཡང་ཉལ་ས་ཆུ་ཡིས་གང་།”ཞེས་པ་ལྟར་མ་བྱས་ཐབས་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་ཀྱང་། མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སླར་ཡང་ནུས་པ་འདོན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་སྲིད་དམ་ཞེས་པ་ནི་དྲི་བའི་ངོ་བོར་ལྷག་ཡོད།།
དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་དང་བོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ། བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཤོག་སྤྱིའི་འདོན་ཐེངས། ༩༤༩། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༩ ལོའི་ཟླ་༦ པའི་ཚེས་༤ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་མཐོ་སློབ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་གིས་གཙོས་མི་མང་གིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་དང་། རྒྱ་ནག་ལ་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་པར་སྐབས་དེའི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་ཏིང་ཞའོ་ཕིང་གིས་བཙན་བཀའི་འོག་དྲག་པོའི་ཐོག་ནས་ཞི་རྒོལ་བ་མང་པོ་ཞིག་དམར་གསོད་བཏང་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན་ཞིང་། སྐབས་དེའི་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱ་མི་དུ་མ་ཞིག་སྔ་རྗེས་སུ་ཨ་རིས་གཙོས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་སྐྱབས་བཅོལ་ཞུས་ནས། རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ལས་དོན་ལ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་ངོ་རྒོལ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་བཞིན་ཡོད། གནད་དོན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་གཙོས་རྒྱ་གཞུང་ལ་འབྲེལ་ལམ་སྡུག་ཏུ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་འཆར་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་ཨ་རིས་འགན་ཁུར་གཙོ་བོ་བླངས་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་ཚོང་གི་གོ་སྐབས་གང་མང་ཞིག་སྤྲད་དེ་ད་ལྟའི་གནས་བབས་འདིར་སླེབས་ཐུབ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་མི་མང་པོས་མང་གཙོའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ནས་ཡར་ལངས་བྱེད་པ་སོགས་ནི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་གོ་སྐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་མཁན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། རྒྱ་ནག་ནང་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་གི་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་ན་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བོད་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་སྲིད་ཅིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དང་རིག་གནས། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སོགས་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཐོག་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྲིད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་། རྒྱ་ནག་ནང་མི་རིགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་དུག་རྒྱུན་དེ་འདོར་མ་ཐུབ་ན། བོད་པ་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་སྔར་བཞིན་གཉའ་ནོན་དང་བཤུ་གཞོག་འབའ་ཞིག་ལས། ཁྱེད་རྣམས་ལ་རང་དབང་དང་མང་གཙོ་ཡོད་ཅེས་ལྷོད་ཡང་གཏོང་མཁན་ཞིག་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཆེན་པོ་མེད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མང་གཙོ་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་བལྟས་ན་ཤེས་ཐུབ། འཛམ་གླིང་འདིར་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་གར་མི་མང་ལ་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་ཁུར་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་མི་མང་ལ་བསྟུན་མཁས་ཆེན་པོ་མ་བྱས་ན་རྐུབ་སྟེགས་འཆོར་ངེས་པས། ཆབ་སྲིད་དང་། ཁོར་ཡུག དཔལ་འབྱོར་སོགས་གང་ཐད་ནས་བསམ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་མཁན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་སུ་སླེབས་ཀྱང་གཙོ་བོ་མི་མང་གི་འདོད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རིགས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད། མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སླེབས་སྲིད་པའི་དབང་ཏུ་བཏང་ཡང་། བོད་དང་། ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན། ལྷོ་སོག་པོ་སོགས་ལ་རང་དབང་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་འཐོབ་རྒྱུའི་རེ་བ་མེད། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་མི་ལོ་བདུན་ཅུའི་སྔོན་དམིགས་བསལ་སྤྲད་པའི་ཇ་མུ་དང་ཀསྨྲིར་གྱི་རང་སྐྱོང་དེ་བྷི་ཇེ་བྷི་སྲིད་གཞུང་གིས་དུས་ཐུང་ནང་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་པ་དེའི་ཐོག་ནས་ཀྱང་། མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ནང་འོས་བསྡུས་ཐག་གཅོད་བྱས་པར་གྲངས་མང་ཉུང་གི་ཐོག་ནས་ཞེད་སྣང་མེད་པ་ཞིག་མིན་པ་བསྟན་ཡོད། སྤྱིར་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་འཐོར་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུར་རེ་བ་རྒྱག་ཆོག་ཀྱང་། བོད་པས་འབད་བརྩོན་གང་ཡང་མི་དགོས་པར་རྒྱ་ནག་ནང་མང་གཙོའི་འགྱུར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་རང་བཙན་བསྐྱར་གསོ་ཐུབ་པའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོད་པའི་རེ་བ་རྒྱག་ཆེ་དྲགས་ན། དོན་དངོས་སུ་“བོད་རེ་བས་ཕུང་”ཞེས་པའི་གནའ་བོའི་སྡོམ་ཚིག་དེའི་ཕྱོགས་ལ་ཐག་ཉེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྣམ་པ་གསལ་པོ་ཡོད། འཐབ་རྩོད་སོགས་ལས་དོན་གང་ཡིན་ཡང་རེ་བ་གང་ཡང་མེད་ན་འགྲུབ་མི་ཐུབ་པ་མ་ཟད། རེ་བ་དང་དམིགས་ཡུལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཟུང་ནས་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས། བོད་རེ་བས་ཕུང་ཞེས་པའི་གོ་དོན་འཇུག་ཡུལ་གཙོ་བོ་བོད་པས་དཀའ་ལས་གང་ཡང་རྒྱག་མི་དགོས་པར་གཞན་འབའ་ཞིག་ལ་རེ་བ་བརྒྱབ་ན། ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་ཐུབ་སྙམ་པ་དེ་ལ་དམིགས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་ལས། རང་ཉིད་ཀྱི་འབད་བརྩོན་དང་ནུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མ་འོངས་པར་གྲུབ་འབྲས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་འབྱུང་བར་རེ་བ་བརྒྱབ་ནས་བོད་ཕུང་སོང་བར་གཏན་ནས་མི་གོ་བས་རེ་བ་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་བ་ག་ལ་ཡིན། མདོར་ན་རྒྱ་མི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་གང་མང་ཞིག་གིས་དོན་དངོས་སུ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་སྙན་དང་། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་ནུས་པ་རྣམས་ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ཆེད་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུའི་བསམ་བློ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག མ་འོངས་པར་དྲུག་བཞིའི་དུས་དྲན་སོགས་གཏན་ནས་བྱེད་མི་འོས་པའི་སྐད་ཆ་མིན་ཡང་། གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་ནང་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྲིད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། སྐབས་དེར་བོད་པས་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། དེའི་བར་དུ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་བསམ་བློ་ཡོད་པ་རྣམས་རྒྱུན་གནས་དང་། མེད་པ་རྣམས་ལ་སླར་གསོ་བྱ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བྱ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གི་གཅིག་སྡུད་དབང་འཛིན་གྱི་ལམ་ལུགས་འོག་མི་མང་ལ་གཉའ་ནོན་བཤུ་གཞོག་བྱེད་ཆེ་བས་ཉིན་གཅིག་རྒྱ་ནག་འཐོར་ཞིག་འགྲོ་མི་སྲིད་པ་མིན་ཡང་། ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་བལྟས་ན་སྐབས་དེ་དུས་བོད་པས་དམ་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཕལ་ཆེར་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།།
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྐོར་རིས་མེད་བགྲོ་གླེང་དང་འབྲེལ་བའི་བཅར་འདྲི།
ཕྱི་ལོ་༢༠༢༣ ཟླ་༦ ཚེས་༡ ནས་༣ བར་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཙ་འདྲ་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དགོངས་བཞེད་དང་ཉམས་བཞེས་སྐོར་ཞེས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཞིག་བལ་ཡུལ་ཞེ་ཆེན་དགོན་དུ་འཚོགས་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་རིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་དགེ་བཤེས་དང་མཁན་པོ། མཐོ་སློབ་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་ཉམས་ཞིབ་པ། མཁས་དབང་། གཞན་ཡང་ནང་བསྟན་གྱི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་འདུག ཐེངས་འདིར་བགྲོ་གླེང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་གི་དགེ་བཤེས་བསྟན་སྐྱོང་ལགས་དང་ཐེག་མཆོག་རྣམ་གྲོལ་གླིང་ནས་མཁན་པོ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་རྣམ་གཉིས་ལ་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བགྲོ་གླེང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་འདྲི་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུས་ཡོད། དྲི་བ། ཁྱེད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གནང་རོགས། ལན། ང་ནི་དགེ་བཤེས་བསྟན་སྐྱོང་ཡིན། སྨྱུག་མིང་ལ་དར་ལྕེ་ཟད་པོ་འབོད། ཁམས་ནགས་ཤོད་སྨད་བོམ་ཕན་སྡེ་པར་སྐྱེས། རང་ལོ 13 ལ་ཤུག་ལྡིང་དགོན་ལ་ཆོས་སྒོར་ཞུགས། རང་ལོ་20 ལྷ་ལྡན་སེ་རྭ་དགོན་ལ་ཟུར་བཞུགས་བྱས་ནས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་དང་སུམ་རྟགས་དང་སྙན་ངག་སོགས་སྦྱངས། རང་ལོ་23 ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ནས་སེར་བྱེས་ལྷོ་པ་ཁམས་ཚན་ལ་བཞུགས་ནས་གཞུང་ཆེན་སློབ་ཞོར་དུ་ལྔ་རིག་སྨྲ་བའི་དབང་ཕྱུག་རྒན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་མདུན་ནས་རིག་གནས་སྤྱི་དང་རྩོམ་རིག་ལ་སྦྱངས་པ་བྱས། རིག་གནས་ཀྱི་གནས་ཚད། བོད་ནས་སྙན་རྩོམ་འགྲན་རྩོད་ཅིག་ལས་བྱ་དགའ་ཨང་དང་པོ་ཐོབ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཙོང་ཁ་པ་རྗེས་དྲན་ལོར་སྙན་རྩོམ་དང་དཔྱད་རྩོམ་བྱ་དགའ་གཉིས་ཁོ་བོ་གཅིག་པུས་ཐོབ། སྔ་ཕྱི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ལས་གཟེངས་བསྟོད་ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་ཐོབ་མྱོང་། གཞུང་ལུགས་ཀྱི་གནས་ཚད། དབུ་ཕར་རབ་འབྱམས་པ་རྩེ་ཕུད་ཨང་གསུམ་པ་ཐོབ། ལྷ་རམས་ཚད་མ་རིག་པ་ཉམས་ཞིབ་པའི་རྩོམ་རྒྱུགས་ཕུལ། སྔགས་ཀྱི་རྩོད་རྒྱུགས་ཆེན་མོ་རྩེད་ཕུད་ཨང་གསུམ་པ་ཐོབ། གདན་ས་གསུམ་ལ་དབུ་ཕར་དགུན་ཆོས་ཆེན་མོའི་དམ་བཅའ་བསྡད་མྱོང་། སྐབས་བཅུ་པའི་ཁམས་པའི་སྨྱུག་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་བྱས། བརྩམས་ཆོས། <<ཚད་མ་གྲུབ་པའི་འགྲེལ་པ་ཐར་ལམ་འཇུག་ངོགས་>>ཅེས་པ་ཀྲུང་གོའི་ཤེས་རིག་པར་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་གྱི་ཆོག་མཆན་ཐོབ། བཙན་བྱོལ་དུ་པར་ཐེངས་གཉིས་པ་བསྐྲུན་ཟིན། དེབ་ཕྲེང་གཉིས་པ་སྙན་རྩོམ། <<ལྐུགས་པའི་བུ་རམ>> ཅེས་པ་འདི་ལོར་པར་སྐྲུན་བྱས། ད་ལྟ་ཡང་ཉམས་ཞིབ་པའི་ལས་ལ་ཞུགས་བཞིན་པ་ཡིན། དྲི་བ། ཉེ་ཆར་བགྲོ་གླེང་དེ་གོ་སྒྲིག་གནང་མཁན་སུ་ཡིན་ནམ། བརྗོད་བྱ་གང་རེད། བགྲོ་གླེང་དེར་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཆོས་བརྒྱུད་ག་ཚོད་ཙམ་འདུག་གམ། ལན། རིས་སུ་མ་མཆིས་པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཆོས་སྐོར་བགྲོ་གླེང་གོ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ནམ་སྦྱིན་བདག་ནི་ཨ་རི་ནེའུ་ཡོག་ལ་རྟེན་གཞི་བྱས་པ་ཙ་འདྲ་ཚོགས་པ་རེད། བརྗོད་བྱ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ནས་གསུངས་པའི་ཁམས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རེད་ལ། དེའི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟན་བཅོས་ཚད་མ་དག་ལས་གསུང་ཚུལ་དང་། དེ་ཡང་ཆོས་བརྒྱུད་སོ་སོའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་པ་འགྲེལ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་རེད། བགྲོ་གླེང་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ནི་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ་བ་དང་། བཀའ་གདམས་རྙིང་མ་བའི་སྐུ་ཚབ་དང་། ས་སྐྱ་བ། བཀའ་བརྒྱུད་པ། ཇོ་ནང་བ། དགེ་ལུགས་པ་བཅས་ཆོས་བརྒྱུད་ལྔའམ་དྲུག་ཙམ་གྱི་མཁས་པ་འདུས་ཡོད་ལ། མཁས་དབང་དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ལ་གཞུང་ཆེན་འཆད་ཁྲིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཡོད་པའི་མཁན་པོ་རྒན་རབས་དང་། དམིགས་བསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྐོར་ལ་ཆེད་སྦྱོང་མཛད་ནས་ཧ་ཝར་མཐོ་སློབ་ནས་ཐོན་པའི་འབུམ་རམས་པ་དང་། ལྷ་རམས་ཨང་དང་པོའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན། ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་། གདན་ས་ཁག་དང་བཤད་གྲྭ་ཆེ་ཁག་གི་དཔེ་ཁྲིད་ཀྱི་རྒན་དང་། ཉམས་ཞིབ་པ་བཅས་འདུས་ཡོད་ལ། ལོ་ན་ཧ་ཅང་ཆུང་བའི་གྲྭ་གསར་སློབ་དཔོན་གྱི་གནས་རིམ་ཐོན་ཟིན་པ་ཕྱག་དཔེ་ངར་མ་དེ་འདྲ་ཡང་ཕེབས་འདུག་པས། མཁན་པོ་རྒན་རབས་རྣམ་པས་བསྟན་པའི་ཤུལ་འཛིན་པ་གཞོན་སྐྱེས་དེ་འདྲ་མཐོང་དུས། […]
བདེན་དོན་བོར་བའི་ཁ་ཕྱོགས།
རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ། བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཤོག་སྤྱིའི་འདོན་ཐེངས། ༩༤༨། ད་ལྟའི་ཆར་ཨུ་རུ་སུས་ཡུག་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་བྱས་ནས་མི་ལོ་ཧྲིལ་པོ་གཅིག་དང་ཟླ་གསུམ་ལྷག་འདས་ཟིན་པ་དང་། ཡུག་རེན་གྱིས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་གདོང་ལེན་བྱས་ནས་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་ཚད་ལས་འདས་པའི་གོད་ཆག་བྱུང་ཡོད། ཨུ་རུ་སུ་ལ་མཚོན་ནའང་དམག་མི་འབུམ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཡོད་པ་དང་། གོ་མཚོན་ཇི་སྙེད་ཅིག་འཕྲོ་བརླག་ཏུ་སོང་བ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གི་དཔལ་འབྱོར་བཀག་སྡོམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུ་ནོར་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ནས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་ཆེ་མཐོང་ཉམས་པ་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཁེ་ལས་གྱོང་ཆེ་བ་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་ནག་དང་། ཨི་རན། བྷེ་ལ་རུ་སུ་སོགས་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་མངོན་གསལ་དང་མངོན་གསལ་མིན་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཡུག་རེན་ལ་ཨ་རི་དང་། ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བས་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོས་མངོན་གསལ་དོད་པོའི་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཕྱོགས་ཁག་གཉིས་སུ་གྱེས་ཡོད།དམག་འཁྲུག་དེའི་སྐོར་གླེང་སྐབས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་ཁག་མེད་པར་ཨ་རི་དང་། བྱང་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བྱེད་སྟངས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུག་རེན་ལ་དམག་མི་རྒྱག་ཀ་མེད་དུ་གྱུར་པ་རེད་ཟེར་བ་དང་། རྐྱེན་རྩ་གཙོ་བོ་ཨ་རི་དང་བྱང་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཐུག་ཡོད་ཟེར། དོན་དངོས་སུ་ཨུ་རུ་སུ་དང་། ཨ་རིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་བྱང་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་དབར་འགལ་ཟླ་ཡོད་པ་དང་། ཡུག་རེན་ས་ཁོངས་དང་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་གང་ཐད་ནས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཡང་། ཡུག་རེན་གྱི་ངོས་ནས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་ལྟ་སྟངས་ག་རེ་ཡོད་ཀྱང་། ཨུ་རུ་སུས་ཡུག་རེན་ལ་དྲག་པོའི་དཔུང་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པར་རྒྱུ་མཚན་ཡག་པོ་གང་ཡང་བགྲང་རྒྱུ་མེད། ཨ་རི་དང་། བྱང་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང་། དེ་ལ་ཐད་ཀར་དམག་འཁྲུག་གམ་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་པ་ལས། ཡུག་རེན་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ནི། ཁོང་ཁྲོ་རྟ་ལ་ཟོས་ནས། རྡུང་རྒྱག་ཀ་བ་ལ་གཞུས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།ཡུག་རེན་གྱི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཤོར་ཡང་། འཛུགས་སྐྲུན་ཁག་ལ་གཏོར་བཤིག་མི་འགྲོ་བ་དང་། ཆབ་འབངས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་མི་འཆོར་བའི་ཆེད་དུ་ཁ་གཏད་གཏན་ནས་མི་གཅོག་པར་ལག་པ་གནམ་ལ་བཀྱགས་ནས་ཨུ་རུ་སུར་འགོ་འགོགས་ཞུ་དགོས་པའི་ལྟ་ཚུལ་བརྗོད་མཁན་དག་ནི། རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་སྟངས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ཕུགས་རྒྱང་ཀྱི་བསམ་བློ་གང་ཡང་མེད་པའི་གླེན་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ད་ལན་ཡུག་རེན་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་སྲིད་འཛིན་ཛ་ལེན་སི་ཀེའི་ཡིས་ཐག་གཅོད་དང་གདོང་ལེན་གནང་ཕྱོགས་ནི། ཡུག་རེན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་བསམ་བློ་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། བོད་པ་རེ་ཟུང་གིས་ཀྱང་ཨུ་རུ་སུའི་བྱེད་སྟངས་ལ་མོས་མཐུན་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཡོད་མཁན་མཐོང་ཐོས་བྱུང་བ་ནི། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དང་། བོད་མི་འབུམ་བཅུ་གཉིས་ལྷག་དུས་མིན་རྐྱེན་འདས་སུ་བཏང་བ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་འཕྲོགས་པར་སེམས་ཚོར་གང་ཡང་མེད་པ་རེད།དོན་དངོས་སུ་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ཆད་ནས་དམག་འཁྲུག་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས། བཙན་གནོན་མྱོང་མཁན་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན། བསམ་བློའི་ཐོག་ནས་ཡུག་རེན་གྱི་རྒྱབ་ཏུ་ཡོད་ན་དེ་ནི་དྲང་བདེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཨ་རིའི་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་དང་། སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་གང་རུང་གི་རྒྱབ་ཏུ་ལངས་ནས་ཚོར་བ་དང་ལངས་ཕྱོགས་བསྟན་པ་ནི་མི་སྒེར་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་ཙམ་ལས། བཙན་འཛུལ་བྱེད་མཁན་དང་། བཙན་གནོན་མྱོང་མཁན་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་ལྟ་བུ་མིན་པས། དེ་ལ་དོ་སྣང་གནང་རིན་དེ་ཙམ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། ད་ལྟ་ཡུག་རེན་གྱི་གནས་སྟངས་ལ་ཨ་རིས་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་པའི་རྒྱབ་ལོགས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁེ་ཕན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་མི་སྲིད་པ་མིན་ཡང་། ཡུག་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་འདི་ལྟ་བུའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞིག་མེད་ན་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ནང་ཨུ་རུ་སུས་ཡུག་རེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཡོངས་རྫོགས་ཁྱུར་མིད་བཏང་ཚར་བ་རེད།མདོར་ན་རང་ཉིད་ལ་ནུས་གང་ཡོད་པ་གཞིར་བཞག་ནས་ཧམ་ཤེད་ཅན་ལས། དྲང་བདེན་གྱི་རྒྱབ་ཏུ་ལང་ཐུབ་དགོས། ཡུག་རེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་དག་ནི་དྲང་བདེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མ་ཐུབ་ན་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་བསམ་བློ་མེད་མཁན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཟིན་པ་རེད། བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་གདུག་རྩུབ་འོག་ཡོད་སྟབས་དེའི་ཚོར་བ་དེ་ཡོད་དགོས་ངེས་རེད། ཨུ་རུ་སུའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་མགོ་འཁོར་ནས་འཕྲལ་གྱི་ཁེ་ཕན་ཙམ་ལས་བསམ་བློ་མ་བཏང་ན། འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་དྲང་བདེན་ཤོད་རྒྱུའི་སྤོབས་པ་དང་བྲལ་ཟིན་པ་རེད། གང་ལྟར་བོད་ལ་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དང་། ཨུ་རུ་སུས་ཡུག་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྟངས་དང་དམིགས་ཡུལ། ཐ་ན་བརྗོད་ཚིག་ཀྱང་གཅིག་པ་རེད། […]