བོད།

མི་མང་གི་ངོ་རྒོལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་ཡེ་ན་དགོན་པའི་མཁན་པོ་དང་དོ་དམ་པ་གཉིས་ལ་ལོ་བཞི་དང་གསུམ་གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་འདུག ཟླ་འདིའི་ཚེས་༡༦ ཉིན། བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་གསལ་ལྟར་ན། ན་ནིང་ཁམས་སྡེ་དགེ་ཁུལ་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་གློག་ཁང་གི་ཆེད་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་ལ་ས་གནས་མི་མང་གིས་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་ཡེ་ན་དགོན་པའི་མཁན་པོ་ཤེས་རབ་ལ་ལོ་བཞི་ཡི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་མ་ཟད། དགོན་པའི་དོ་དམ་པ་མགོན་པོ་ལ་ལོ་གསུམ་གྱི་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་འདུག ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱི་འོག མགོན་པོ་ལ་གཅར་རྡུང་དྲག་པོ་བྱས་པར་བརྟེན།

དྲུག་གཅིག་བྱིས་པའི་དུས་ཆེན་ཟེར་བ་འཆར་ཉེའི་མཚམས་དེར། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དམར་ཤོག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་ལྷ་སར་ལོ་ཆུང་བྱིས་པའི་སློབ་གསོ་དང་སློབ་ཁྲིད་ལ་བརྟག་ཞིབ་བྱས་ཏེ། དགེ་རྒན་ཚོ་ལ་བྱིས་པ་ཚོ་ཆུང་དུས་ནས་ཏང་ལ་དགའ་ཞེན་ཡོད་པའམ་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་ཁྱབ་གདལ་གཏང་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པར་བརྗོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཉེ་ཆར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲྭ་རྒྱའི་འཕྲིན་གཏོང་དོ་དམ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་མི་མང་ལ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱིས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་བཞིན་འདུག ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་༡ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པ་ཟེར་བ་དང་དེ་མིན་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་བཀོད་དོན།     དྲུག་གཅིག་བྱིས་པའི་དུས་ཆེན་ཚེས་ལ་ཉེ་སྐབས་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ཚོད་ལྟའི་སློབ་ཆུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ་སློབ་གྲྭའི་ཁོར་ཡུག་སོགས་དང་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་འགྲེམས་སྟོན་ལ་ལྟ་ཞིབ་བྱས་ཏེ།

བོད་ཀྱི་གཏམ་བརྗོད་ཟློས་གར་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་ར་བཟི་ལྷག་པའམ་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ལགས་དགུང་ལོ་༦༩ ཐོག་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་འདུག་པས། ཁོང་གི་གཏམ་བརྗོད་སོགས་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་པའི་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཚོས་མྱ་ངན་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་འདུག ཕྱི་ཟླ་༥ པའི་ཚེས་༢༠ སྔ་མོར་བོད་ཀྱི་གཏམ་བརྗོད་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་ར་བཟི་ལྷག་པའམ་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ལགས་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་འདུག ཁོང་ནི་བོད་ནང་དུ་ཀུན་གྱིས་དགའ་མོས་བྱེད་སའི་གཏམ་བརྗོད་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ད་ཐེངས་ཁོང་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་ཤེས་རྗེས་བོད་ནང་གཙོས་པའི་གཞིས་བྱེས་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས། ཆུང་དུས་ནས་ཁོང་གི་གཏམ་བརྗོད་ཀྱིས་བཞག་པའི་བག་ཆགས་སྐོར་དང་།

    ཕྱི་ཟླ་༥ ཚེས་༡༥ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལྷ་སའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། ཉེ་ཆར་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྤྱི་བདེ་ཅུས་ཡུལ་སྐོར་ཉེན་རྟོག་རུ་ཆེན་ཟེར་བ་དང་ཐང་ཆེན་མངགས་གཏོང་ཁང་ཟེར་བ་མཉམ་ལས་ཀྱིས་རྩེ་སྐོར་དང་བར་སྐོར་རྒྱུད་དུ་ཡུལ་སྐོར་བར་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ཅ་ལག་འཚོང་བའི་ཟང་ཟིང་གི་རྣམ་པར་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་ཆེད་དོན་བྱ་སྤྱོད་ཟེར་བ་ཞིག་སྤེལ་འདུག་པ་དང་།  སྐབས་དེར་ཡུལ་སྐོར་བར་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ཅ་ལག་འཚོང་བའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ། རྒྱ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་རྩེ་སྐོར་དང་རྫོང་རྒྱབ་ཀླུ་ཁང་སོགས་གཙོ་གནད་ཁུལ་དུ་ཉེན་རྟོག་པ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས། ཐར་པར་གཏན་ནས་མི་གཏོང་བའི་ལས་ཀའི་རྩ་དོན་གཞིར་བཟུང་།

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༥ པའི་ཚེས་ ༦ ཉིན་སྤྲུལ་ཧཱུྃ་ཀར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གི་མ་ཡུམ་ཀ་བཟའ་གདུགས་དཀར་སྒྲོལ་མ་ལགས་སེམས་ངལ་རྐྱེན་པས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་པའི་གནས་ཚུལ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་ཐོན་ཡོད་པ་བཞིན། དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲྭ་བའི་ཐོག་ཁུངས་ལྡན་གནས་ཚུལ་འབྱོར་བར་བཀོད་པ་ལྟར་ན། དགུང་གྲངས་ ༨༥ ལ་ཕེབས་པའི་མ་ཡུམ་ཀ་བཟའ་གདུགས་དཀར་སྒྲོལ་མ་ལགས་རང་གི་སྲས་མཆོག་སྤྲུལ་ཧཱུྃ་ཀར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ཝི་ཡཏ་ནཱམ་ (Vietnam)

ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་གསལ་ལྟར་ན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ཆབ་མདོ་སྟེང་ཆེན་རྫོང་གསེར་བྲག་གི་གྲོང་མི་སྐལ་བཟང་ནི་ལོ་༤༢ ཡིན་པ་དང་། ལོ་དགུ་ལྷག་གི་རིང་། ཁོང་གི་ནང་མི་ལ་གློག་དང་ཆུ་ལྟ་བུའི་སྤྱི་དམངས་ཞབས་ཞུ་བཀག་པས་ཁོང་གི་ཁྱིམ་ཚང་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བ་དང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་དོན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་འདུག ཕྱི་ལོ་༢༠༡༦ ནས་༢༠༢༥ ལོ་སྟོད་བར་སྐལ་བཟང་གིས་རྫོང་དང་གྲོང་བརྡལ་སོགས་སུ་ཡིག་ཐོག་ནས་སྔ་རྗེས་ཞུ་གཏུགས་ཐེངས་༥ བྱས་ཀྱང་།

ཟླ་འདིའི་ཚེས་༢༠ ཉིན། སྤྲུལ་སྐུ་ཧཱུྃ་ཀར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕུང་ཝེ་ཐི་ནམ་དུ་གསང་བའི་ཐོག་ནས་ཞུགས་འབུལ་ཞུས་རྗེས། ཟླ་འདིའི་ཚེས་༢༡ ཉིན། ལུང་སྔོན་དགོན་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཁོར་གླིང་དམངས་དམ་ཁང་ཞེས་པའི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁག་ཏུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཐུགས་ལྗགས་སྤྱན་གསུམ་དང་གདུང་རུས་གདུང་ཐལ་བཅས་དགོན་པ་ལ་སྤྱན་དྲངས་ཡོད་ཚུལ་སོགས་རྒྱ་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་འོག་བྲིས་པར་མངོན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག གནད་དོན་དེའི་སྐོར་འདི་གའི་་གསར་འགོད་པས་ཁ་པར་བརྒྱུད་ཨ་མྱེས་རྨ་ཆེན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་འགན་འཛིན་མཁན་པོ་འཇུ་བསྟན་སྐྱོང་ལ། རིན་པོ་ཆེའི་གདུང་ཐལ་བོད་ལ་སྤྱན་དྲངས་ཡོད་མེད་དང་། ཝེ་ཐི་ནམ་ལ་ཕེབས་པའི་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་ལྔ་ཕྱིར་དགོན་པར་ལོག་ཐུབ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར།

རྭ་རྒྱ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་ནས་ཚན་རིག་དར་དུས་ཚན་རིག་མ་སྦྱངས་པ་དང་བཟོ་ལས་དུས་སུ་བཟོ་ལས་ལ་མ་འབད་པར་བརྟེན། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་མ་ཐུབ་པར་ལུས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ། ད་ལྟའི་དུས་རབས་ནི་ཚན་རིག་དང་མི་བཟོས་རིག་ནུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པས། རྒན་གཞོན་ཀུན་གྱིས་དུས་རབས་གསར་པའི་ཤེས་བྱ་གསར་པའི་ཐོག་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། རྭ་རྒྱ་ཤེས་རིག་སློབ་གླིང་ཡང་བསྐྱར་འཚོག་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་གྱི་ཡི་གེ་རག་ཡོད་པའི་སྐོར་སོགས་གསུངས།  ཟླ་འདིའི་ཚེས་༡༥ ཉིན། རྭ་རྒྱ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ལག་རྩལ་གྱི་ཕྱོགས་ནས་རྭ་རྒྱ་ཤེས་རིག་སློབ་གླིང་ཡང་བསྐྱར་འཚོག་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་གྱི་ཡི་གེ་རག་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ལ་བཀའ་སློབ་གནང་བཞིན་པའི་བརྙན་ཞིག་བོད་ནང་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག་ལ།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༢༡ ནས་བཟུང་དམིགས་བསལ་བོད་ནང་དུ་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་དྲྭ་ཐོག་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལྟ་ཀློག་བྱས་པ་དང་། བོད་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་བྱས་གནས་ཚུལ་ལྐོག་ལྟ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་མང་པོ་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག ཕྱི་ཚེས་༡༣ ཉིན་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྗོད་འདུག་ལ།  དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པ་(Human Rights Watch)ཡིས། བོད་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོའི་ཁ་པར་ནང་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་པར་རིགས་དང་།

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་གནས་ཅན་གྱི་ཁོར་ཡུག་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པའི་དམིགས་བསལ་སྙན་སྒྲོན་པ་གསུམ་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་མཚོ་སྔོན་ཚེ་རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་ཐད་ཛ་དྲག་གིས་སེམས་འཚབ་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་འདུག ཕྱི་ཟླ་༣ ཚེས་༢༩ ཉིན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་པའི་གནས་སྟངས་ཐོག་དམིགས་བསལ་སྙན་སྒྲོན་པ་མེ་རི་ལོ་ལོར་(Mary Lawlor) དང་། གཙང་མ་དང་བདེ་ཐང་།