རང་དབང་དང་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་ལ་བསྐྱར་དུ་དོ་སྣང་བྱུང་བ།
ཡོན་ཧོང་པེན།
བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན། བོད་ཀྱི་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ནི་ཨ་མདོ་དང་མངའ་རིས་གཉིས་ནས་དར་འགོ་ཚུགས་སྐད། ཕྱི་ལོ༢༠༡༦ ལོའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཀའ་ཁྲིའམ་སྲིད་སྐྱོང་འོས་བསྡུ་དེ་བཞིན་ཡར་ཐོན་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཤོག་ཁག་འགྲན་རྩོད་དུ་གྱུར་འདུག འདི་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་ཀྱི་དམངས་གཙོ་ཕྱི་དར་སླེབས་ཀྱིན་པར་གོ་ཆོག་པར་ངེས།
བཙན་བྱོལ་དམངས་གཙོའི་འོས་བསྡུ་ཆབ་སྲིད་ཤོག་ཁག་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་ལམ་ནང་འཇུག་མཁན་གྱི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ནི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་པ་དང་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་སྲིད་དོན་ལས་འགུལ་པ་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་རེད་ལ། ཁོང་གི་ཕ་ཡུལ་ཨ་མདོ་ཡིན་ཞིང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཟུར་བ་ཞིག་དང་། ༼བོད་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ༽ནི་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མིར་ལངས་པའི་བརྗོད་གཞི་རེད།དེ་མིན་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མིར་ལངས་ཀྱིན་པའི་མི་སྣ་གཞན་དག་བཞི་ཡི་ལངས་ཕྱོགས༼དབུ་མའི་ལམ༽རེད་ལ། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་འོས་མི་གཅིག་གི་ཕ་ཡུལ་མངའ་རིས་དང་གཞན་གསུམ་གྱི་ཕ་མ་ཁམས་དང་ཨ་མདོ་ནས་རེད། གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་བཤད་ན། ཐེངས་འདིའི་འོས་བསྡུ་ནི༼རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ་ཤོག་ཁག༽དང་ ༼དབུ་མའི་ལམ་ཤོག་ཁག༽གཉིས་ནས་སྲིད་སྐྱོང་གི་གོ་ཐོབ་འགྲན་རྩོད་བྱེད་ཀྱིན་པས། དངོས་ཡོད་ཀྱི་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ངེས་རེད།
བདག་གིས་ལོ་ཉེར་ལྔའི་ཡར་སྔོན་ནས་བོད་ཀྱི༼སེམས་ནང་གི་སྡུག་བསྔལ༽ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཡོད་ལ། དེང་གི་བར་བོད་བརྗོད་གཞིར་བཟུང་བའི་དཔེ་དེབ་བཞི་བརྩམས་ཡོད་པའི་ཁར། ཐེ་ཝན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་འདུ་ཆེ་མ་ཆུང་གསུམ་སྟེང་གི་གཏམ་བཤད་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་སེམས་ནང་གི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེང་སྐབས་ཀྱི་གོད་ཆག་གླེང་བཞིན་ཡོད། བདག་དང་ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་ཐེ་ཝན་དང་རྒྱ་གར་ནང་ཐེངས་མང་གླེང་སྟེགས་གཅིག་གི་གཏམ་བཤད་སྒང་འཛོམས་མྱོང་ཞིང་། ཕན་ཚུན་བར་དུ་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་མྱོང་ཡོད། བདག་གིས་ནམ་རྒྱུན་ཁོང་གི་ཁ་སེམས་མཐུན་པའི་གཤིས་སྤྱོད་དང་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་རྒོལ་བའི་ནག་ཉེས་བསགས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་ཟབ་མོ་ལྡན་ཡོད་པར་ཡི་རང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
ཧ་ལམ་འདི་ལྟར་བཤད་ཆོག་པ་འདྲ་སྟེ། ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་ནི་སྔར་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བ་མཆོག་གིས་བོད་ནང་སྤེལ་བའི༼བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་བསྐྱར་དར༽དང༼བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་འདུ་བའི་ཆོས་ལུགས་ཡང་དར༽གྱི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་འཐུས་ཚབ་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དོན་ལ་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བ་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ༡༩༦༤ ལོར་སྐད་གསེང་མཐོན་པོས༼བོད་ནི་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཡིན༽དང་། ཕྱི་ལོ༡༩༨༨ ལོར་ཉི་ཧོང་གི་རྒྱལ་ས་ཁྲོ་ཁའེ་ཡོ་ནས༼སི་ཊ་སི་སྦག་གི་གྲོས་གཞི་ནི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གྱི་མཐའ་མའི་འབབ་ས་གནང་རོགས༽ ཞེས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བརྒྱུད་ནས་ནན་བསྐུལ་གནང་ཡོད། འདི་ལྟར་ལྟ་སྐབས། ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ནི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་རང་དབང་ཐུགས་ཀྱིས་མ་དོར་བར་བརྩེ་བས་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་བརྒྱུད་འཛིན་པ་ཆགས་ཡོད། དྲང་མོར་བཤད་ན། བདག་ལའང་སྔར༼སི་ཊ་སི་སྦག་གི་གྲོས་གཞི༽བརྗོད་བྱར་བཟུང་བའི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི༼དབུ་མའི་ལམ་༽ལ་རྒྱབ་བསྐྱོར་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཕྱི་ལོ༢༠༠༨ལོ་ནས་བཟུང་། སྲིད་དོན་ཚོང་པ་ཁག་ཅིག་གིས༼དབུ་མའི་ལམ་༽ཁ་ལ་ཁུར་ནས་མགོ་རྙོག་འཁྲབ་པས། བོད་ཀྱི་རང་དབང་ལས་འགུལ་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཏང་སོང་།
ཐོག་མར་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་ནས་བོད་མིའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ལ་སྐྱུག་བྲོ་བའི་ཚད་བཀག་ཅིག་བཟོས་ཡོད། དེ་ནི༼ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་ཏུ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་རྩོད་ལེན༽ཟེར་བ་དེ་རེད། འདས་པའི་དུས་རབས་ཕྱེད་ཀའི་ནང་། བོད་མི་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་སྤྲིན་གྱི་ཕང་བ་ལ་འཕགས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡ་བརྒལ་ནས་བཙན་བྱོལ་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད།བོད་མི་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་གིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བོད་ལ་སྤེལ་བའི་ཤེས་རིག་ངོས་ཐད་ནས་རྨེག་མེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་ཟུངས་ཁྲག་གི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལོ༢༠༠༩ ལོ་ནས་མེ་ཏོག་ལྟར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་བོད་མི་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོའི་དཔུང་ཁག་གིས་གྲུབ་པའི་སྐྱ་སེར་མི་གྲངས་༡༤༢ ལྷག་གིས་རང་དབང་སླད་རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རང་ལུས་མེ་ལ་བསྒྲོན་ཡོད། འདི་དག་གི་རྩ་བའི་ཐུག་ས་ནི༼རྩ་ཁྲིམས༽ཟེར་བ་ལྟེ་བར་བཟུང་བའི་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྲིམས་གཞི་ངན་པ་དེ་དག་གི་འོག་ཏུ་གཡོག་བསྒྱུར་ལས་རང་དབང་མེད་པ་མཚོན་ཡོད།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་ཆབ་སྲིད་ཤུལ་བཞག་གཉིས་པ་ནི་ཁོ་རང་བཀའ་ཁྲིའི་བཞུགས་སྟེགས་ལས་གྱེས་ཁར ༼བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་༽གི་མཚན་གནས་༼དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་༽ཟེར་བར་འགྱུར་བ་བཏང་བ་དེ་རེད། མཚན་གནས་བརྗེ་བསྒྱུར་ནི་སྲིད་དོན་ལ་ལྡོག་ཕྱོགས་ནས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་སོང་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད་ཅིང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ནི་བོད་མི་ཡོངས་ལ་དབུ་ཁྲིད་ནས་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཛིན་སྐྱོང་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ལ་འགྱུར་བ་དེས་ཆེས་ཡག་ནའང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་པ་ཞིག་གི་གནས་རིམ་མ་གཏོགས་ཟིན་ཐུབ་མེད།
དེ་ལྟ་ནའང་། བོད་མི་ཚོ་གནམ་གྱིས་སྐྱོབ་འདུག བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དོ་མཉམ་མ་ཡིན་པའི་སྲིད་དོན་གྱི་འགྲན་རྩོད་ཁྲོད་ནས་༼རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ་ཤོག་ཁག་༽མདུན་ལ་ཐོན་པ་འདིས་དེང་སྐབས་རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་ལ་འཐབ་ཀྱིན་པའི་ཉམས་རྒུད་ཁྲོད་ནས་བོད་མི་རྣམས་སླར་ཡང་ལངས་ཐུབ་ངེས་ལ། གཙོ་བོ་ནི་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ལ་རྒོལ་བའི་ཚོགས་སྡེ་གཞན་དག་ལ་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་༼དེང་གི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ༽ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས། དེ་ལྟར་མཉམ་འབྲེལ་གཉིས་རྒྱལ་གྱི་མཇུག་འབྲས་བསྐྲུན་ཐུབ། ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཀྱིས་ཀྱང་གསུང་དོན། གལ་སྲིད་སྲིད་སྐྱོང་གི་འོས་ཐོབ་ཚེ་ཕྱག་ལས་དང་པོ་ནི༼བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་མཚན་གནས་སླར་གསོའི་གྲོས་གཞི༽དེ་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཕུལ་རྒྱུ་ཡིན། འདི་ནི་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་སྟེ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིས་ཡབ་མེས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་ལས་འགན་ཕྲག་སྟེང་དུ་ལེན་ཐུབ་ཉིན།
བོད་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ་ནི་རྒྱང་རིང་གི་རྨི་ལམ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། གལ་ཏེ་མུ་མཐུད་ནས་རྒྱ་དམར་རྩ་ཁྲིམས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བའི་སྲིད་ཇུས་རྒྱུན་མཐུད་ཚེ་མ་འོངས་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆའང་ལག་པ་ནས་འཆོར་ཉེན་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་ལ་མི་དམངས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་མེད་ན། རང་དབང་རེག་ཐབས་མེད་པ་དང་། རང་དབང་ནི་ག་དུས་ཀྱང་དྲག་གཞུང་གིས་གཤམ་ལ་སྩོལ་བའི་གསོལ་རས་སུ་འགྱུར་མི་སྲིད།
རེད་དེ། དེང་གི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་རྗེས། བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་མི་འབྲལ་བའི་གདམ་ག་བྱེད་ནའང་ཆོག་ལ། དགའ་བསུའང་ཆེན་པོ་ཡོད། ཡིན་ནའང་། རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་མུ་མཐུད་དུ་གནས་ཚེ་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་མའི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའི་སྟེང་གི་མི་རིགས་ཡོངས་ལ་སྡུག་སྦྱོང་དང་མནར་གཅོད་ཕོག་གིན་པ་མཚམས་ཆད་མི་སྲིད། ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་མའི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའི་སྟེང་གི་མི་རིགས་རེ་རེར་མཚོན་ན། རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་རྩ་བ་ནས་མགོ་རྟིང་སློག་རྒྱུ་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་རྩ་བའི་ཁེ་ཕན་སྲུང་ཐབས་ཉག་གཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་དྲག་གཞུང་ལ་མགོ་རྟིང་སློག་རྗེས། ད་གཟོད་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་མའི་སྐམ་སའི་སྟེང་གི་མི་རིགས་ཁག་གཡོག་བསྒྱུར་ལས་དབང་ལས་ཐར་ཏེ། རང་དབང་གི་མི་ཡི་ངོ་བོའི་སྟེང་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རབས་གསར་བའི་ནང་བསྐྱོད་ཐུབ།
བསྒྱུར་མཆན། ༡ མཁས་དབང་ཡོན་ཧོང་པེན་ནི་ནང་སོག་ནས་འཁྲུངས་ཤིང་། པེ་ཅིན་སློབ་ཆེན་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་སྡེ་ཁག་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དེ་གར་དགེ་རྒན་ཆེན་མོའི་ཕྱག་ལས་གནང་། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ལ་འབྲེལ་ནས་ཀོའུ་ཀྲུའུ་ཞིང་ཆེན་ནང་རྒྱང་འཕུད་ལ་བཏང་སྟེ། ལས་ཡོད་
ལྟ་རྟོག་འོག་ཚུད། ཕྱི་ལོ༢༠༠༤ལོར་ཨོ་སི་ཁྲི་ལི་ཡར་སྲིད་དོན་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འབྱོར། ཁོང་གིས་སྔ་རྗེས་སུ་བོད་འབྲེལ་དཔེ་དེབ་བཞི་དང་། ཐེ་ཝན་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་དགུ། ནང་སོག་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་གཅིག རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་གཅིག ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ཐད་ཀྱི་དཔེ་དེབ་དགུ་བཅས་དེང་གི་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་དཔེ་དེབ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ལྷག་བརྩམས་ཡོད། དཔེ་དེབ་ཁག་ཅིག་ཡིག་རིགས་གཞན་པའི་ནང་བསྒྱུར་ནས་དཔེ་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད།
(ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག་གིས་བསྒྱུར།)