བོད་རང་བཙན་རྩོད་དགོས་པ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་རེད།

    སྔོན་མ་ང་ཚོའི་མན་ཇུ་ཕྱིར་ཕུད་ནས་༡༩༡༣ ལོར་ྋརྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པས་རང་བཙན་གསལ་བསྒྲགས་གནང་བ་དང། བོད་ནང་བཙོན་པ་ག་ཚོད་ནག་ཉེས་ཅན་ཡིན་ནའང། སྲོག་ཐོག་བཏང་མི་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་བཟོས་པ་དང། དེའི་སྔོན་མན་ཇུའི་འོག་ཏུ་ཡོད་སྐབས། རྐང་པ་གཅད་པ་དེ་འདྲའི་ཡ་མཚན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོ་མེད་པ་བྱས་པ་རེད། ང་ཚོ་སྤོབས་པ་སྐྱེ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཁྲིམས་དེ་འདྲ་བཟོ་མཁན་འཛམ་གླིང་ནང་བོད་པ་དང་པོའི་གྲས་རེད། དེའི་སྔོན་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གཉིས་ཤིག་ལས་མི་འདུག ང་ཚོར་སྐྱོན་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ལེགས་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་རེད་མོད། གང་ཡིན་པ་དེ་ང་རང་ཚོས་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ་སྤོབས་པ་སྐྱེ་དགོས་པ་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པའི་སྐབས་ནས། རི་ཀླུང་རྩ་ཚིག་ཟེར་ནས། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་དང། ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབས་དགོས་པའི་ཁྲིམས་དེ་ཚོ་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་པ་འཛམ་གླིང་ནང་ཕལ་ཆེར་ང་ཚོ་དང་པོའི་གྲས་རེད་”ཅེས། དེའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁག་གི་ནང་མི་ལ་ཁྲིམས་ཆད་སྡུག་པོ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དང། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱྀ་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
    “ང་ཚོའི་ལུང་པ་ཤོར་བ་དེ་ཕངས་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། དེ་རྩོད་དགོས་པ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་རེད། ང་ཚོས་རྩ་བ་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ། རྒྱ་མིས་ཞི་བའི་བཅངས་འགྲོལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། གྲོལ་རྒྱུ་ཕར་ཞོག།སྔོན་མ་ལས་སྡུག་པ་ཞིག་གི་ནང་ང་ཚོར་བཅུག་པ་རེད། ཞི་བ་མ་རེད། འབྲི་ཆུ་ཕར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཆར་གུང་ཁྲན་དམག་སླེབས་དུས། གཞུང་དམག་༣༥༠༠ ཡོད་པ་རེད། ཁམས་ཀྱྀ་ཡུལ་དམག་༢༥༠༠ ཙམ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་དམག་ཁྲི་བཞི་ལྔ་ཡོད་པ་རེད། སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་རྒྱུའི་ལས་འགན་དེ་བོད་དམག་ཚོའི་ཐོག་ཏུ་སླེབས་པ་རེད་”ཅེས་དེའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱ་བོད་དམག་འཁྲུག་གི་སྐོར་དང། བོད་མི་ཚོས་རྙིང་སྟོབས་ཆེན་པོའི་རྒྱ་དམག་ལ་ཁ་གཏད་བཅགས་པའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
    ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་གྱི་སྐོར་གསུང་དོན། “༡༩༣༦ ལོར་ཨ་མིའི་རི་ཀའི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་རྒྱལ་དར་ཡོད་པའི་དུས་དེབ་ཅིག་བཏོན་པ་དེའི་ནང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ཡོད་པ་རེད། དེའི་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་ཡོད་མཁན་དཀོན་པོ་རེད། མང་པོ་ཞིག་དེའི་རྗེས་ནས་རང་བཙན་ཐོབ་པ་རེད། ཐ་མག་གི་ཤུབས་ཀྱི་ཐོག་འདྲ་པར་འདྲ་མིན་འཁོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ༡༩༣༣ ལོར་འཇར་མན་དུ་ཐ་མག་གི་ཤུབས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ཀྱི་པར་དང་ཡི་གེ་འཁོད་ཡོད་རེད། དེ་བཞིན་༡༩༤༧ ལོར་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ལྡི་ལིར་འཚོགས་པ་རེད། དེའི་སྐབས་ང་ཚོའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་དར་ཁྱེར་ཡོད་པ་རེད་”ཅེས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དང་རྒྱལ་དར་དང་གླུ་ཐོག་མ་གསར་སྐྲུན་བྱས་པའི་སྐོར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཏུ་ཁྱབ་སྤེལ་ཕྱིན་པའི་འདྲ་པར་ཁག་བརྙན་འཕྲིན་བརྒྱུད་ནས་མི་མང་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
    ཁོང་གིས་ས་ཁྲ་ཡི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། “རང་བཙན་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་རྒྱུར་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཁྲ་རྙིང་པ་དེ་ཚོའྀ་ནང་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ཐ་དད་རེད། ༡༩༨༠ ལོར་ཧྤ་རིན་སི་ནས་བཏོན་པའི་ས་ཁྲ་དང། ༡༨༢༧ ལོར་ཨ་རི་ནས་བཏོན་པའི་ས་ཁྲ་དང། རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁྲ་རྙིང་པ་ཚང་མའི་ནང་བོད་ལོག་ཀ་བཏོན་ཡོད་པ་དང། རྒྱ་ནག་གི་མེན་སྐབས་ཀྱི་ས་ཁྲ་ཞིག་གི་ནང་རྒྱ་ནག་ཆ་ཚང་ཚུད་ཡོད་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པའི་ནང་བོད་ཚུད་ཡོད་པ་མ་རེད། འཇར་མན་གྱི་རྒྱལ་སར་ཡོད་པའི་ས་ཁྲ་ཀོར་ཀོར་དེ་༡༤༩༢ ལོར་བཏོན་པའི་ནང་ཡོ་རོབ་དང། ཨེ་ཤ་ཡ། ཨ་ཧྤི་རི་ཀའི་བྱང་ཕྱོགས་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་བོད་ཀྱི་ས་ཁྲ་ཡོད་པ་རེད། ཨ་མི་རི་ཀ་དེའི་སྐབས་ཡོད་པ་མ་རཻད། ༡༩༣༥ ལོར་བྷོ་སི་ཊོན་དུ་ཤེལ་གྱི་ས་ཁྲ་ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་བོད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་”ས་ཁྲ་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་རང་བཙན་ཡིན་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
    ༡༩༢༣ ལོའི་རྗེས་ནས་བོད་ཀྱི་དངུལ་སྒོར་དང། སྦྲག་རྟགས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁག་ཏུ་བསྐྱོད་སྐབས་ཀྱི་ཐོངས་མཆན་ལག་ཁྱེར། ཕྱི་རྒྱལ་མི་བོད་དུ་ཡོང་ཆོག་པའི་ལག་ཁྱེར། བོད་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་བར་གྱི་ཆིངས་ཡིག་སོགས་ཀྱི་འདྲ་པར་གློག་བརྙན་བརྒྱུད་དེ་མི་མང་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཟབ་རྒྱས་གནང་ཡོད་པ་རེད།
    སྔོན་མ་བོད་ནང་གཞུང་གིས་མི་མང་ལ་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་བ་དང་མི་མང་ལ་དཀའ་ངལ་སྤྲད་པའི་སྐོར་ལ་དགོངས་ཚུལ་གང་ཡོད་ཚོགས་ཞུགས་པ་ཞིག་གིས་དྲི་བ་བཏང་བར། འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། “དེའི་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་རེད། འཛམ་གླིང་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མ་གཅིག་གཉིས་རེ་མ་གཏོགས་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། མང་གཙོ་ཟེར་བ་དེ་གསར་པ་རཻད། མང་གཙོ་ཡིན་ནའང་ལུང་པ་ཁ་ཤས་ནང་ཁྲིམས་མེད་ལུགས་མེད་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེ་ལ་བལྟས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་གསར་པ་བཟོ་རྒྱུ་དང། རང་བཙན་རག་ན་ལེགས་བཅོས་གཏོང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་ག་ཚོད་སྡུག་ནའང། མི་ག་ཚོད་བསད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་སློབ་མ་ག་ཚོད་བསད་པ་རེད། བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས། གུང་ཁྲན་དང་གོ་མིན་ཏང་གི་བར་དམག་འཁྲུག་སྐབས་ག་ཚོད་བསད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོར་ཅིག་བཤད་དུས་གད་མོ་རྒོད་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་རན་པོ་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། ང་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་ལ་སོ་སོའི་ཕ་མ་ནང་བཞིན་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་རེད། ཕྲུ་གུ་ཆེན་པོ་ཆགས་དུས་ཕ་མར་སྐྱོན་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཀྱི་རེད་མོད། སྐྱོན་ག་ཚོད་ཡོད་ནའང་ཕ་མར་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཆགས་ཀྱི་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པར་སྐྱོན་ཡོད་པ་དེ་ལེགས་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། ངོ་ཚ་དགོས་པ་མ་རེད། མི་མང་ལ་ང་ཚོ་ལས་རྩུབ་པའི་གཞུང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད་”ཅེས་དེའི་སྐབས་གཞུང་གཞན་པ་ཚོས་མི་མང་ལ་ཁྲིམས་ཆད་གཏོང་སྟངས་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།།